Xuân về Tết đến, nhà nhà đều chuẩn bị nhiều món ăn để dùng trong gia đình, để đãi khách. Có những món độc lạ, sang trọng, cũng có những món cực kỳ dân dã nhưng lại gây “nghiện”, như món me dầm đường chẳng hạn.
Tháng Chạp đến một cách lặng lẽ, nhưng từng ngày lại trôi qua một cách vội vã. Mới hôm nào lật tờ lịch lên còn thủng thẳng nói: Nay mới mùng đầu tháng Chạp chứ mấy, vội vàng gì. Vậy mà vèo cái đã qua rằm, rồi chỉ kịp dự vài ba lễ tất niên là Tết đến ngay cửa.
Hoàng hôn dần tắt, xóm nhỏ ngoại ô thành phố lại rộn ràng bởi tiếng trẻ con í ới, tiếng hỏi han của người lớn sau một ngày bận rộn. Nhà ai đun bếp củi, khói bảng lảng bay, làm tôi se sắt nhớ không khí ấm cúng của bữa cơm tất niên năm nào nơi quê nhà.
Tháng 11/2021, bố qua đời vì ung thư, hai năm sau mẹ cũng mất vì tai nạn, 5 đứa trẻ Y Cương (16 tuổi), Y Kiêng (14 tuổi), A Chung (12 tuổi), Y Chính (10 tuổi) và A Chiến (6 tuổi) trú tại thôn Đăk Kơ Đương, xã Đăk Pxi, (huyện Đăk Hà ) trở thành những đứa trẻ mồ côi, bơ vơ giữa cuộc đời.
Miếng bánh chưng vừa chạm vào đầu lưỡi, hương vị dẻo thơm của nếp, của đậu xanh, của thịt ba chỉ, của lá chuối đã như hòa trộn, lan tỏa, đánh thức mọi giác quan. Và chỉ trong phút chốc, một hương vị khác vô cùng kỳ diệu cũng bỗng dâng lên ngập tràn - hương vị của những ngày trôi về phía cũ tỏa về, cái hương vị mà chỉ nhớ đến thôi tôi đã thấy chan chứa bao món nợ ân tình.
Gã yêu tháng Chạp, không chỉ vì tháng này có… Tết, không chỉ vì thời tiết cuối Đông đầu Xuân như ủ men, làm người ta say, mà còn vì sự vội vàng, náo nức của nó.
Vừa nấu xong bữa cơm chiều, người như chợt thần ra, tôi vội đến bên lốc lịch lật giở từng tờ. Miệng lẩm nhẩm, nay 11 tháng Chạp rồi, còn 19 ngày nữa là tết. Thấm tha thấm thoắt, mai 12 tháng Chạp, còn 18 ngày, mốt 13, kia 14, 15, 16… Tết đã về ngang trước ngõ nhà rồi.
Vẫn còn nằm trong khuôn, song mùi thơm của bánh đã khiến thằng bé “cầm lòng chẳng đậu”. Không màng gì nữa với con quay, nó bước như chạy vào gian bếp trống mà bà và chị lớn đang bận rộn có lẽ từ trưa.
Người ta bảo rằng, thấy làm dưa món là thấy tết- vừa nói, dì Ba vừa tỉ mẩn cắt tỉa từng miếng su hào trắng phơn phớt xanh thành những bông hoa xinh xắn.
Những ngày cuối năm, khi trời trở lạnh, tôi lại nhớ sao mà nhớ bữa cơm chiều đầm ấm với món thịt heo ngâm mắm do má tự tay làm. Chỉ cắn một miếng là tưởng chừngtết đến xuân về đầu ngõ.
Khi lúa đã vào kho, gió cuốn ào ào trên các triền đồi, những cánh rừng cứ xanh biếc lên, làng lại nao nức nhịp chiêng ngân. Lúc réo rắt, thủ thỉ như lời tâm tình, lúc sôi nổi, náo nức, tiếng chiêng như gọi mùa Xuân về.
Vừa bước lên những bậc thang gỗ đã có không biết bao nhiêu bàn chân bước qua nên nhẵn thín, nâu bóng lên, hắn liền ngửa mặt nhìn mái nhà rông cao vút như chiếc rìu mạnh mẽ dứt khoát giữa nền trời xanh bao la và ngân nga câu hát làm nức lòng bao người về màu xanh trong đến viên mãn, tươi mới, ngút ngàn, bao la, khoáng đạt “Trời Tây Nguyên xanh/Hồ trong nước xanh/Trường Sơn xa xanh/Ngút ngàn cây xanh”.
Những năm gần đây, cứ mỗi độ xuân về, hoa mai anh đào nở rực rỡ là nguồn cảm hứng bất tận cho những ai yêu lãng mạn. Người dân và du khách lại nô nức tìm về Măng Đen ngắm loài hoa này.
Sau mấy lần gieo hạt không thành, đến khi thả xuống đụn đất sát hàng rào một bụi cây có cả gốc, thì đậu biếc đã nhanh chóng mọc lên như mong đợi. Chỉ sau vài cơn mưa lưa thưa cuối mùa, xen giữa những chùm lá chưa phủ kín thân cành, đã thấp thoáng mấy bông hoa tim tím.
Mãi mãi là dòng sông là tập thơ đầu tay của nhà thơ Vĩnh Hà. Nhưng trước đó, bạn bè và người đọc đã biết anh qua những bài thơ in rải rác trên các báo. Ấn tượng nhất là trên trang mạng xã hội của chính anh (facebook mang tên thật của anh Trần Văn Phúc), anh gần như sáng tác liên tục hàng ngày, và nếu đong đếm con số có thể lên đến hàng trăm, ngàn bài.
Những câu chuyện về lúa “bọc thép” trở thành chủ đề xuyên suốt bên bữa cơm đầm ấm ở làng. Bưng chén cơm đầy, mỗi người như thấu hiểu được nỗi vất vả của những người Xơ Đăng nơi lưng chừng núi để làm ra hạt gạo với hương vị rất đặc trưng.
Vậy là những tháng ngày bận rộn của một năm đã qua. Chúng ta tiễn năm 2023, hân hoan chào đón năm mới 2024 đến. Ngày cuối năm, dạo khắp phố phường, có thể cảm nhận rất rõ mùa Xuân đang về.
Thừa hưởng năng khiếu và tình yêu đối với thổ cẩm từ mẹ mình, chị Y Dương (35 tuổi) ở làng Plei Đôn (phường Quang Trung, thành phố Kon Tum) đã nỗ lực gìn giữ, cách tân các sản phẩm thổ cẩm truyền thống của người Ba Na để phù hợp với thị hiếu của nhịp sống hiện đại.