Dáng ngồi tần tảo, chịu thương chịu khó của những chị, những mẹ đang say sưa dệt vải dưới bóng nhà rông Kon Klor ấy đang kể với tôi một câu chuyện dài về thổ cẩm và tình yêu kỳ lạ với thổ cẩm.
Mỗi khi ở quê vào mùa thu hái đậu phộng là ký ức tuổi thơ trong tôi lại ùa về. Nhớ những buổi chiều theo ba má ra đồng làng, cùng đám bạn thi nhau mót những hạt đậu rơi vãi dưới cái nắng bỏng rát thịt da để về làm món kẹo đậu phộng ưa thích.
Gã viết những dòng này như một cách “cất giữ” những ký ức thân thương về phố núi, về tình yêu dành cho phố núi. Lâu lâu lại hé ra nhìn để đỡ nhớ, để thêm thương, thêm yêu mảnh đất này.
Sáng 10/4, đại diện Báo Sài Gòn Giải Phóng (SGGP) phối hợp với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Sa Thầy, Đảng ủy xã Sa Bình (huyện Sa Thầy) và Trường THCS Hai Bà Trưng (xã Sa Bình) trao 15 triệu đồng do bạn đọc Báo SGGP hỗ trợ cho gia đình chị Lê Thị Kiều (xã Sa Bình).
Chẳng biết từ bao giờ hắn thích được nghe tiếng gió thổi trên sông. Lúc vi vu, lúc bay bổng, lúc thầm thì dịu dàng, lúc mơn man, lúc ầm ào như cuốn trôi tất thảy. Những lúc vậy hắn cảm thấy như dòng sông đang hát. Đủ các giai điệu, đủ các cung bậc như đang vỗ về, xoa dịu tâm hồn đã ít nhiều chai sạn của hắn sau bao nhiêu bộn bề mưu sinh, niềm vui cũng nhiều, mà âu lo cũng dày rộng lắm.
Mẹ nói thích mặc áo bà ba, chị đi tìm mua vải lụa về may. Khi mẹ mặc thử chiếc áo bà ba mới, chị cứ muốn ngắm mãi bởi sự mộc mạc, dung dị, chân quê, nhưng không kém phần nền nã, sang trọng.
Gã và bạn thường ngồi ở quán nước nhỏ vỉa hè, bên hông một khách sạn đang xây mới. Ngó quy mô cũng lớn hơn nhiều lần cái khách sạn 3 tầng cũ kỹ, từng là niềm tự hào của tỉnh sau khi thành lập lại.
Nhè nhẹ nắn bóp từ vai xuống dọc theo cánh tay, rồi đến bàn tay mẹ. Dường như mỗi ngày, mẹ lại gầy đi một chút. Sáng nay, trên mu bàn tay đã chằng chịt nổi gân, mấy ngón giữa còn có vẻ co quắp hơn, bởi từng cơn ho khàn khàn mệt nhọc. Trải bao vất vả, nhọc nhằn, bàn tay của tuổi 90 khiến các con nắm vào, cứ thấy nghèn nghẹn.
Và miếng cơm gạo mới dẻo thơm bỗng vấp phải hạt nho nhỏ, cưng cứng. Hạt sạn. Cơm và sạn. Phải lâu lắm rồi mới quay trở lại cảm giác của những ngày đã xa, ăn bữa cơm có tới vài ba lần vấp sạn.
Ngày nắng nóng, chị hàng xóm mắc võng trong vườn nghỉ trưa. Nhìn cánh võng đung đưa dìu chị vào giấc ngủ êm ái lúc nào không hay, mà nhớ chiếc võng ở hiên nhà một thuở.
Thằng em con dì cùng tuổi sắp về ở với bên nội, chị bé viết “Chúc em luôn học giỏi. Được nghỉ hè thì nhớ xin mẹ về quê thăm chị nhé”. Nhìn mấy dòng chữ nguệch ngoạc của cô bé chưa vào lớp một viết trên mẩu giấy kẻ ô ly bỗng nhớ, bỗng thương những lá thư gửi cho bạn bè, người thân vào những ngày xưa cũ.
Vùng núi quê này có tiếng gần xa vì... đá chẻ. Bao nhiêu năm qua, khó mà tính nổi đã có bao nhiêu ngôi nhà được dựng lên trên chân móng xây bằng đá chẻ xứ này. Chỉ biết rằng, những phận người đang ngụp lặn mưu sinh cũng chông chênh như đá.
Bố vừa qua đời không lâu vì mắc bệnh ung thư, cô học trò Nguyễn Thị Tiên (lớp 9A, Trường THCS Hai Bà Trưng, xã Sa Bình, huyện Sa Thầy) cùng em gái và mẹ mình tiếp tục bàng hoàng khi phát hiện cả 3 đều mắc bệnh ung thư. Nén lại nỗi đau, Tiên và em gái vẫn luôn lạc quan, tiếp tục học tập. Còn người mẹ, giữa muôn vàn thiếu thốn từng ngày gồng gánh chạy chữa cho 2 con gái.
Mẹ gửi bức ảnh mẹ cùng người bạn thuở thanh xuân phải hơn nửa thế kỷ mới gặp lại vào nhóm gia đình. Ba cô con gái sau một hồi chí chóe nhắn tin, giao nhiệm vụ cho cô con gái gần nhà đưa mẹ đi cắt tóc ngắn, uốn xoăn lên cho có phần trẻ trung, bỗng như ngẩn ra khi có người hỏi: Tóc mẹ màu gì nhỉ?
Như mọi ngày, chị nhọc nhằn rảo bước trên phố trong bộ quần áo cũ mèm, trên vai nặng trĩu đôi gánh tàu hủ và nỗi lo toan cơm áo gạo tiền, lâu lâu cất tiếng rao: “Ai tàu hủ không?”.
Tuổi thơ chúng tôi ở Tây Nguyên đứa nào chẳng một lần đi chăn bò, không chăn bò nhà thì cũng đi theo lũ bạn đi chăn bò nhà nó để được thỏa sức chạy nhảy giữa đồi cỏ bao la như thảo nguyên và tham gia các trò vui khám phá.
Đã bước vào tháng Ba, đâu đâu cũng tràn màu nắng. Nắng trải vàng phố phường. Nắng sánh như mật theo chân mẹ, chân em lên rẫy. Nắng reo vui trong những cánh rừng cà phê, cao su bạt ngàn. Nắng làm hồng đôi má thiếu nữ đang gùi những bầu nước mát về nhà.
Chiều tối thứ Sáu hằng tuần, sân nhà ông A Bi ở thôn Kon Hia 1 (xã Đăk Rơ Ông, huyện Tu Mơ Rông) lại vang lên tiếng cồng chiêng rộn ràng. Đó là lớp học dành cho các em nhỏ trong thôn do ông A Bi mở và duy trì đều đặn suốt nhiều mùa hè để truyền dạy những nhịp chiêng truyền thống của dân tộc mình. Từ niềm đam mê thuở nhỏ, ông A Bi trở thành người thắp lên tình yêu cồng chiêng cho thế hệ sau, góp phần gìn giữ văn hóa truyền thống dân tộc.