Giáp Tết, gió băng qua rừng cuốn theo hương thơm của cỏ cây hoa lá từ đại ngàn tràn về khắp các buôn làng dọc sông Đăk Bla. Dòng sông vào mùa khô mặt nước hiền hòa, soi bóng bầu trời trong xanh.
Một chiều xuân, tôi ngỡ ngàng ngắm chị em xúng xính trong bộ áo dài thêu hoa, thêu phượng đang ríu rít chụp ảnh bên những vạt hoa xuân khoe sắc. Đất trời càng thêm ngọt ngào, thêm đằm dịu bởi sự thướt tha của họ.
Tôi mở cửa bước ra vườn. Mặt trời bắt đầu tỏa những tia nắng ấm ban mai xuống làn sương đêm còn la đà trên những tán lá. Không khí se lạnh của những ngày đầu Xuân hòa quyện cùng hương bông thọ nở sớm làm lay động lòng người con xa xứ. Tết đến rồi! Tôi thấy da diết nhớ quê, nhớ nhà, nhớ những hôm cả nhà quây quần làm bánh mứt Tết.
Điều ước năm mới không phải là thứ gì đó viển vông, cũng không phải là “một thứ quán tính” khi Xuân về. Điều ước, có thể trở thành một mục tiêu để phấn đấu, để nỗ lực.
Mới ngày nào còn ngồi đếm ngược thời gian từng ngày trông Tết đến, vậy mà lơ là ít hôm, Tết đã tới lúc nào không hay. Nhìn trước, ngó sau, nơi nơi đã rộn rã không khí tết nhất. Ngõ nhỏ cũng rực lên sắc hoa xuân.
Cầm chiếc lá khô bất chợt sa vào tay mình, nghe gió thổi qua tán cây mà lòng bâng khuâng tưởng như đang nghe tiếng vọng của đất qua màu sương khói năm tháng. Rồi lại thấy rạo rực, thấy ngọt ngào quên đi giá rét.
Quê nhà có gì đâu một ngõ ngỏ, cái sân quen quen nơi mái nhà đổ bóng, cây bưởi, cây chanh, hàng cau, đàn gà, con mèo, con chó chạy ra đón ta về… thế mà yêu đến lạ thường, chỉ về nhà mới có Tết.
Ngày cuối năm, làng quê tôi vui không thể tả. Đấy là lúc không khí Tết đã tràn ngập nơi nơi. Từ đường làng, ngõ xóm đến từng ngôi nhà đều rộn rã những thanh âm ngày Tết.
Tiết trời năm nay kể cũng lạ, gần Tết rồi mà còn rét đến run người. Chẳng như mấy năm trước, chỉ rét lúc sớm mai hay đêm về, còn ban ngày nắng cứ một màu vàng ươm rải đều khắp nẻo. Mà chẳng biết là trời rét thật hay do tuổi già đang sầm sập kéo đến. Như chẳng thể tự tin vào cảm nhận của chính mình, tôi nhìn sang cu con cũng gần đến tuổi “bẻ gãy sừng trâu” dẫu đang chăm chú dán mắt vào chiếc ti vi nhưng cũng xuýt xoa, kéo chiếc mũ áo khoác trùm lên đầu mà thêm xác tín.
“Mẹ đã làm bánh xoài đón Tết rồi”, tiếng nhắc của mẹ tôi ở nơi miền xa nghe chừng như xa vắng nhưng chộn rộn những hân hoan, những đợi chờ, khi một năm nữa đang trôi dần về phía cuối. Tôi nghe trong gió thoang thoảng mùi thơm thơm của những chiếc bánh xoài nhỏ xinh ở miền thương nhớ ấy, như bóng quê, như tiếng mẹ gọi tôi về đón Tết.
Có gì sáng nay mà phố như lạ lắm? Vẫn gió và nắng xôn xao, nhưng lại có sự náo nức làm ta như mê như say. Nhìn mỗi người đều thấy yêu thương hơn, đều muốn bắt tay, muốn nở nụ cười vui tươi nhất, đẹp nhất.
Nhanh thật là nhanh những ngày tháng Chạp cũng đến rồi chị nhỉ. Ngày chị em mình còn nhỏ, cứ đến tầm này, mẹ vừa tất tả đủ với các việc có tên lẫn không tên vừa hay chép miệng, ra Giêng “ngày rộng tháng dài”, mà sao những ngày tháng Chạp mỏng như cái chớp mắt, ngoảnh đi ngoảnh lại đã hết ngày, hết tháng, hết năm.
Tết đến, Xuân về ai cũng muốn mọi điều đều mới mẻ, tốt đẹp. Nên cùng với việc dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa thì việc được quan tâm nhiều, háo hức nhiều là sắm sửa quần áo mới.
Y Xen đang nói chuyện về hậu quả của nạn tảo hôn, đẻ nhiều, đẻ dày với dân làng. Phải từ người thật việc thật như vậy thì công tác tuyên truyền mới có hiệu quả cao được- anh trưởng thôn nói.
Những ngày cuối năm, cả xóm rộn ràng cả lên. Nhà thì tranh thủ giặt giũ chăn màn cho thơm tho, sạch sẽ. Nhà thì lắp thêm cái nọ, sửa lại cái kia, quét tước, vôi ve lại tường rào cổng ngõ. Nhà thì lúi lúi cuốc cuốc xới xới, trồng thêm luống rau cải, cấy thêm luống mùng tơi để dành mà ăn tết. Nhà thì nhắc nhau nhặt lá, cho cây mai ủ nụ đến đúng Tết rực rỡ đón Xuân về.
Đèn dầu gắn liền với tuổi thơ tôi, những năm tiểu học rồi đến trung học cơ sở, khi ấy quê tôi chưa có điện thắp sáng như bây giờ. Đã mấy chục năm trôi qua, những ngọn đèn dầu le lói vào ban đêm trong những căn nhà ở quê vẫn khắc sâu trong tâm trí, chẳng thể nào quên.
Có cảm xúc đặc biệt với khoảnh khắc mỗi sớm mai nên thành quen, hôm nào em cũng thức dậy vào lúc tang tảng sớm. Cố nhiên là lúc nào cũng nấn ná một chút trong chiếc chăn mỏng. Khi sẽ sàng thức dậy, em đều lặng lẽ vén rèm, đứng lặng im bên khung cửa sổ mà nhìn về phía đằng đông xa xa.
Tháng Ba, khi con ong đi lấy mật, khi những chồi non vươn mình trong nắng, người dân trên miền đất huyện Đăk Hà lại rộn ràng âm vang cồng chiêng, nối vòng xoang. Những giá trị văn hóa đậm đà bản sắc, luôn được đồng bào DTTS gìn giữ và lan tỏa.