Xuất khẩu lao động: Không thể “đem con bỏ chợ”

Đừng “đem con bỏ chợ”

Tại Hội nghị triển khai công tác xuất khẩu lao động năm 2017 diễn ra vào tháng 3 vừa qua, Sở Lao động Thương binh và Xã hội đã đánh giá, năm 2016, toàn tỉnh có 106 lao động được các công ty tuyển dụng đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài theo hợp đồng xuất khẩu lao động, đạt 106% chỉ tiêu đề ra.

Cũng tại Hội nghị này, nhiều đại biểu nêu ra không ít vấn đề vướng mắc, yếu kém xung quanh việc quản lý thị trường lao động; công tác tuyên truyền, tư vấn, tuyển dụng đến hỗ trợ bảo vệ lao động sang nước bạn trong quá trình thực hiện hợp đồng lao động thiếu sự quản lý của cơ quan chức năng, còn doanh nghiệp đã tuyển dụng xong gần như khép lại hợp đồng. 

Đại diện các phòng chức năng ngành phản ánh công tác phối hợp thông tin của doanh nghiệp XKLĐ chưa tích cực. Ảnh: M.T

Dẫn chứng cho điều này, chị Hương ở huyện Đăk Hà - người thân của một lao động đi làm việc có thời hạn ở Nhật Bản, bức xúc: Tôi đề nghị ngành chức năng tỉnh và chính quyền địa phương, yêu cầu doanh nghiệp đã tuyển dụng lao động đi làm việc ở nước ngoài cần phải bảo vệ bà con đến hết thời hạn hợp đồng đã ký kết đôi bên. Cụ thể, doanh nghiệp đưa anh chị em ra nước ngoài lao động, thì quá trình ở nước sở tại làm việc và sinh hoạt như thế nào, phía công ty tuyển dụng phải có trách nhiệm nắm bắt thông tin thường xuyên, kịp thời. Những trường hợp lao động phản ánh (bằng cách gọi điện thoại) về đơn vị, nêu rõ các khó khăn, hay làm công việc không đúng theo hợp đồng cam kết trước đó, hoặc bị đối xử chưa công bằng... Công ty được thông tin, nên sớm liên lạc với văn phòng đại diện ở nước bạn để can thiệp, trấn an và tìm hướng giúp đỡ lao động

Chị Hương cho biết, sở dĩ chị nói đến vấn đề trên là người nhà của chị cùng đi làm việc với các lao động khác trong tỉnh ở nước ngoài. Cuối năm 2016, có một lao động bị đối xử không tốt. Lao động điện thoại về cho người thân, lẫn doanh nghiệp tuyển dụng ban đầu với mong muốn được giúp đỡ kịp thời. Tuy nhiên, đơn vị này lại làm “ngơ”, người nhà của đối tượng trên phải tìm đến chị Hương để nhờ hỗ trợ. Sau nhiều lần liên lạc với doanh nghiệp liên quan không được, chị buộc phải báo cáo chính quyền xã, Phòng Lao động Thương binh và Xã hội huyện, ngành chức năng tỉnh. Lúc này, doanh nghiệp đưa lao động đi làm mới vào cuộc giải quyết cho người lao động đổi chỗ làm mới.

Tại cuộc họp này, chị Hương cho rằng, doanh nghiệp hoạt động xuất khẩu lao động làm ăn kiểu “đem con bỏ chợ” như thế, ngành Lao động Thương binh và Xã hội tỉnh cần phải xem xét, xử lý nghiêm.

Còn bà Hồ Thị Ngọc Lan – Trưởng phòng Lao động Thương binh và Xã hội huyện Đăk Hà nói: Hai năm qua, địa phương có hơn 100 lao động đi làm việc ở Ả Rập Xê Út, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan... Nhiều lần, các doanh nghiệp đã tuyển dụng lao động trước đó ở huyện, xã. Với chức năng được giao, đơn vị đã yêu cầu công ty có báo cáo, hoặc thông tin định kỳ (hàng tháng, quý, năm theo quy định hiện hành) về tình hình người dân đang làm việc ở các nước theo hợp đồng ký kết có thời hạn, nhưng, doanh nghiệp không thực hiện.

Muốn chủ động trong chuyên môn, Phòng Lao động Thương binh và Xã hội huyện phải cử cán bộ về tận thôn, làng, tổ dân phố tìm hiểu, nắm được giờ giấc sinh hoạt, làm việc và thu nhập của lao động nước ngoài, thông qua người thân của họ ngay địa phương. Bà Lan cũng khẳng định, lao động địa phương đã từng xảy ra sự cố khi làm việc ở ngoài nước, nhưng đơn vị xuất cảnh lao động thiếu hợp tác, thiếu sự mặn mà can thiệp cho người dân địa phương.

Kiên quyết “tuýt còi”

Chưa dừng ở đó, cuộc họp triển khai công tác xuất khẩu lao động còn nhận được nhiều phản ánh từ các phòng Lao động Thương binh và Xã hội cấp huyện và chính các doanh nghiệp về việc cán bộ nhân viên giữa các đơn vị tham gia tư vấn, tuyển dụng lao động nói xấu lẫn nhau. Từ đó, người dân hoang mang, e ngại và thậm chí tỏ ra nghi ngờ bị “lừa” khi tham gia làm việc ở nước ngoài. Điều này đã gây khó khăn cho chính quyền địa phương, các tổ chức đoàn thể và ngành chức năng thực hiện công tác tuyên truyền, triển khai các chủ trương của Đảng, chính sách ưu đãi của nhà nước về xuất khẩu lao động, tạo việc làm mới, nâng cao đời sống ổn định đối với người dân địa phương.

Trước các thông tin phản ánh, ông Trần Văn Thiện – Phó Giám đốc Sở Lao động Thương binh và Xã hội cho biết, năm 2016, công tác này được giao cho Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh phối hợp với 15 công ty có giấy phép hoạt động tuyển dụng và Phòng Lao động Thương binh và Xã hội các huyện, thành phố. Hoạt động chủ yếu là về thôn, làng tuyên truyền, phổ biến đến người lao động để biết được nhu cầu tuyển dụng đi làm có thời hạn ở nước ngoài như các điều kiện, quyền lợi phía đối tác đưa ra.

Chỉ tính riêng trong năm 2016, hơn 300 lao động đang làm việc ở nước ngoài đã chuyển tiền về cho gia đình khoảng 22 tỷ đồng. Ngoài ra, 3 tháng đầu năm 2017, các đơn vị chức năng và doanh nghiệp tiếp tục tư vấn, đưa đi 44 lao động đi làm việc ở lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, giúp việc gia đình tại Nhật Bản, Đài Loan, Ả Rập Xê Út. Hiện tại, đơn vị đang phấn đấu hết năm nay, đưa khoảng 100 lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài với các ngành nghề mở rộng là công nhân kỹ thuật công nghiệp, cơ khí, điện tử, dệt may, xây dựng, dịch vụ.

Tuy nhiên, ngành cũng nhìn nhận, nguồn lao động địa phương dồi dào, nhưng tay nghề chưa cao, thiếu kinh nghiệm. Doanh nghiệp tuyển dụng gặp khó khăn là phải đào tạo lại. 

Nói về các phản ánh chưa tích cực từ công ty xuất khẩu lao động, ông Thiện cho hay, lần đầu tiên đơn vị được cung cấp thông tin thiếu tích cực trong lĩnh vực này. Cũng theo ông Thiện, thông thường doanh nghiệp đều có các văn bản thể hiện rõ nội dung cam kết trách nhiệm với cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ lao động đang làm việc có thời hạn ở nước ngoài. Định kỳ, các công ty này còn báo cáo tình hình xuất khẩu lao động về Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Lao động Thương binh và Xã hội) và về Phòng Lao động việc làm (Sở Lao động Thương binh và Xã hội).

Ông Thiện khẳng định: Sau buổi họp này, đơn vị sẽ xem xét, kiểm chứng có thông tin thiếu thiện chí hợp tác từ doanh nghiệp. Quả thật có vấn đề xảy ra đúng như thế, tôi sẽ đề nghị Ban Giám đốc Sở có báo cáo UBND tỉnh kiên quyết “tuýt còi” đối với công ty, đơn vị làm ăn nửa vời, tắc trách, làm ảnh hưởng xấu đến công tác tuyên truyền về lao động ngoài nước tích cực thời gian qua.

“Trước mắt, đơn vị sẽ tổ chức tiếp buổi họp các phòng, ban chuyên môn để rút kinh nghiệm, có biện pháp xử lý kiên quyết, không thể để người lao động đi làm ngoài nước bị thiệt thòi. Đồng thời, yêu cầu doanh nghiệp tuân thủ đúng các nội dung ghi nhớ ở hợp đồng tuyển dụng, cũng như cam kết với ngành chức năng quản lý lao động” - ông Thiện nói.

Mai Trâm