Những kỷ niệm khó quên trong 33 năm làm báo

Đoàn công tác tỉnh Kon Tum chụp ảnh lưu niệm trước ngôi nhà của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ảnh: TN

Một thời làm báo đầy gian khó

Lật lại hồi ức cũ, tôi không khỏi bùi ngùi, xúc động. Khi Báo Kon Tum xuất bản số đầu tiên, ngày 1/1/1992, có công đóng góp của các anh: Võ Tấn Long, Lê Văn Thiềng, Bùi Quang Vinh, Hoàng Nhật Hằng (đã mất), Hà Xuân Vinh (đã mất), được cơ quan Báo Gia Lai – Kon Tum (cũ) phân công lên Kon Tum xây dựng tờ báo của tỉnh mới. Lúc đó, tôi và một số đồng nghiệp được Báo tuyển dụng, được xem là những “tân binh” ngay từ những ngày khởi đầu tạo dựng tờ báo của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Kon Tum.

Làm báo hồi đó rất cực khổ, thiếu thốn trăm bề. Cơ quan có mấy dãy nhà cấp 4 cũ kỹ; một số phòng dùng để làm việc, một số phòng dùng làm chỗ ở tập thể cho cán bộ, phóng viên và nhân viên trong cơ quan. Tài sản cơ quan chỉ có một chiếc xe ô tô cũ 4 chỗ, một chiếc xe Honda, một chiếc máy đánh máy, hai máy chụp ảnh và vài bộ bàn, ghế, tủ, được trang bị cho các phòng làm việc.

Chuyện phóng viên tác nghiệp hồi đó cũng cực kỳ khó khăn. Đi làm việc với các cơ quan trong thị xã, chủ yếu là đi bộ. Mỗi khi đi công tác ở huyện, phóng viên phải đi bằng xe đò. Lâu lâu mới mượn được xe máy của cơ quan để đi tác nghiệp ở huyện. Phải đến vài năm sau, một số phóng viên tiết kiệm lắm mới sắm được chiếc xe đạp để đi làm.

Có nhiều kỷ niệm đáng nhớ về cuộc sống, công việc làm báo thời đó, nhất là những năm 1992-2000. Một lần, tôi được Ban Biên tập phân công đi công tác huyện Đăk Glei cùng với đồng chí Sô Lây Tăng - Bí thư Tỉnh ủy giai đoạn đó. Khi lên huyện tác nghiệp, tôi lấy quyển sổ công tác ghi chép những điều mắt thấy, tai nghe. Tôi ghi chép liên tục khi đồng chí Bí thư Tỉnh ủy làm việc với lãnh đạo huyện, cả khi đi kiểm tra công việc thực tế ở các xã, thôn, làng.

Một lúc sau, đồng chí Bí thư Tỉnh ủy đến bên tôi vỗ vai hỏi: “Cháu Định làm báo mà không có máy chụp ảnh à?”. Tôi lí nhí đáp: “Thưa bác, cháu chưa có máy ảnh. Phòng Phóng viên chỉ có một máy ảnh nên người khác mượn đi làm rồi ạ!”. Thú thật, lúc đó tôi thấy tủi thân lắm, vì làm báo mà chưa mua sắm được cho mình phương tiện đi lại và công cụ hành nghề.

Cũng trong giai đoạn đó, một lần khác, tôi được lãnh đạo cơ quan cử đi công tác huyện Kon Plông (năm 2002 tách thành 2 huyện Kon Plông và Kon Rẫy) cùng với đồng chí Nguyễn Hồng Quang – Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy. Ở xã Hiếu ba ngày, tôi cảm nhận được tình cảm chân thành của người dân địa phương dành cho đồng chí Quang. Trong các buổi gặp mặt, nhiều người ôm chú khóc, kể lại những kỷ niệm cũ. Nếu lúc đó có máy ảnh, ghi lại những khoảnh khắc thân thương, tình cảm đáng trân trọng ấy thì hay biết chừng nào.

Đồng chí Nguyễn Hồng Quang kể chuyện với tôi rằng, ông hoạt động cách mạng ở vùng này từ thời thiếu niên, những năm 1950-1975. Sau khi đất nước thống nhất, vì bận nhiều việc ở tỉnh nên ông chưa có dịp về thăm bà con. Mãi đến 23 năm sau, tức là đầu năm 1993, ông mới có dịp trở lại nơi này.

Sau chuyến công tác này, nhận thấy cuộc sống của người dân vùng căn cứ cách mạng còn quá khó khăn, đồng chí Quang bàn với các đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy tìm cách hỗ trợ, giúp đỡ. Thế là, Tỉnh ủy chỉ đạo cho Ban Định canh định cư - Kinh tế mới của tỉnh chọn làng Vi Kơ Lơng (xã Hiếu) làm thí điểm.

Ban đã vận động nhân dân dời làng ra gần Quốc lộ 24 làm nhà ở, xây dựng vườn rau xanh, hướng dẫn bà con canh tác lúa nước, xây dựng một thủy điện nhỏ. Làng Vi Kơ Lơng có được như ngày hôm nay là nhờ chủ trương hồi ấy của Tỉnh ủy, trong đó có công lao của đồng chí Nguyễn Hồng Quang.

Qua một năm thí điểm, thấy mô hình này mang lại hiệu quả thiết thực cho người dân, đầu năm 1993, Tỉnh ủy tổ chức các đoàn công tác về các xã vùng sâu, vùng xa thuộc các huyện khó khăn nhất của tỉnh để tìm hiểu thực trạng, tình hình kinh tế - xã hội, đưa ra các giải pháp để hỗ trợ, giúp đỡ các xã này phát triển.

Ngoài huyện Kon Plông, Tỉnh ủy còn tổ chức hai đoàn đi khảo sát việc này. Một đoàn do đồng chí Ka Ba Tơ – Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh dẫn đầu tiến hành khảo sát tại 7 xã vùng khó khăn thuộc huyện Đăk Tô cũ (bây giờ là huyện Tu Mơ Rông). Một đoàn do đồng chí Nguyễn Thanh Cao – Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh dẫn đầu khảo sát các xã khó khăn thuộc huyện Đăk Glei. Tôi may mắn được cơ quan cử đi công tác cùng hai đoàn khảo sát này nên hiểu rõ các vấn đề cần làm.

Sau đợt khảo sát đó, Tỉnh ủy họp bàn và quyết định hỗ trợ cho 3 huyện Kon Plông, Đăk Glei, Đăk Tô – mỗi huyện một tỷ đồng để giải quyết những khó khăn trước mắt. Về lâu dài, cần có một chủ trương đúng đắn, dài hơi nhằm giúp các xã khó khăn phát triển một cách cơ bản, bền vững hơn.

Và chủ trương đó ra đời bằng Chỉ thị số 10/1994/CT-TU, trong đó, Tỉnh ủy yêu cầu các sở, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh và cấp huyện nhận đỡ đầu, giúp đỡ một xã vùng khó khăn, vùng đồng bào DTTS. Đến năm 1996, Chỉ thị số 10 được phát triển lên tầm cao hơn là Nghị quyết số 01/NQ-TU của Tỉnh ủy, sau đó là Nghị quyết số 04/NQ-TU của Tỉnh ủy khóa XV.

Nhờ chủ trương đúng đắn của Tỉnh ủy qua các nhiệm kỳ, nhiều xã vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, vùng DTTS có cơ hội để phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo an ninh-quốc phòng vì có các sở, ban, ngành của tỉnh nhận “đỡ đầu”, hỗ trợ, giúp đỡ về tư duy, nhận thức, dần dần thay đổi nếp nghĩ, cách làm, tự lực vươn lên, chăm lo làm ăn, phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, đoàn kết xây dựng cuộc sống ấm no hơn, hạnh phúc hơn, đủ đầy hơn.

Đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ Kon Tum Hà Ban ghi Sổ tang tại Lễ truy điệu Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại Quảng Bình. Ảnh: TN

Chuyến công tác đong đầy nước mắt

Tháng 10/2013, tôi được cơ quan cử đi cùng đoàn công tác của Tỉnh ủy do đồng chí Hà Ban – Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy làm Trưởng đoàn đến tỉnh Quảng Bình dự Lễ truy điệu và Lễ an táng Đại tướng Võ Nguyên Giáp (nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng Tư lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam).

Trước khi tham dự Lễ truy điệu tại Hội trường Tỉnh ủy Quảng Bình, đoàn công tác đến đặt vòng hoa viếng Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại ngôi nhà thuở nhỏ ông ở thuộc làng An Xá, xã Lộc Thủy, huyện Lệ Thủy; sau đó đi thăm nơi an nghỉ ngàn thu của Đại tướng tại khu vực Vũng Chùa - Đảo Yến, xã Quảng Đông, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình.

Đúng 7h ngày 13/10/2013, cùng với các tỉnh thành khác trong cả nước, đoàn cán bộ cấp cao tỉnh Kon Tum có mặt tại Hội trường Tỉnh ủy Quảng Bình dự Lễ truy điệu Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Điếu văn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ghi nhận công lao đóng góp của Đại tướng đối với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, giành lại nền độc lập tự do cho Tổ quốc làm nhiều người xúc động, chính bản thân tôi cũng đã khóc.

Thanh niên Quảng Bình chờ đón người con trở về với quê hương. Ảnh: TN

Sau Lễ truy điệu, hàng trăm ngàn người dân tỉnh Quảng Bình và nhiều địa phương khác trên cả nước đứng dọc hai bên đường, từ sân bay Đồng Hới đến khu vực an táng Đại tướng tại Vũng Chùa – Đảo Yến (dài hơn 70km), trong tay cầm di ảnh của Đại tướng với nhiều giọt nước mắt lăn dài, chờ đón di hài từ Thủ đô Hà Nội đưa vào bằng máy bay, đón Đại tướng yên nghỉ vĩnh hằng trên đất Mẹ.

Trong suốt chặng đường 33 năm làm báo, kỷ niệm về những chuyến đi tác nghiệp ở các địa phương nhiều lắm, vui buồn lẫn lộn; leo núi, lội suối để làm việc, nếu kể ra hết thì phải viết thành một cuốn sách. Nhân dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), tôi chia sẻ, bộc bạch một vài kỷ niệm đáng nhớ nhất để độc giả hiểu thêm về nghề làm báo của chúng tôi.

Thảo Nguyên