Con trẻ rất cần sự động viên, khích lệ

Tuổi học trò hiếu động là vậy, nhưng khi nghe cô giáo đọc danh sách khen thưởng, cả 30 trò đều chăm chú lắng nghe. Hồi hộp, chờ đợi và niềm vui vỡ òa bằng tiếng reo vang, cái vung tay chiến thắng, gương mặt lấp lánh nụ cười… đã khiến cho cô giáo và các bậc phụ huynh có mặt không khỏi cảm động.

Chia sẻ cảm nghĩ với cô giáo chủ nhiệm, cô bảo rằng, lứa tuổi các em rất cần sự động viên, khích lệ. Chính vì vậy, Thông tư 30 và nối tiếp là Thông tư 22 của Bộ GD&ĐT (có những thay đổi, điều chỉnh so với Thông tư 30 cho phù hợp với thực tiễn) được đưa vào thực hiện trong năm học 2016-2017 này là hết sức nhân văn. Và với cô, cái được sau một năm học thực hiện Thông tư 22 này chính là tạo được hứng khởi cho học sinh, các em tránh sự tự ti không đáng có ở lứa tuổi Tiểu học, cảm thấy môi trường học tập rất an toàn, có giá trị bản thân.

Còn nhớ, khoảng 3 năm về trước, các ông bố, bà mẹ mỗi khi đón con đi học về (đặc biệt là ở bậc Tiểu học) đều hỏi câu cửa miệng: “Hôm nay, con được mấy điểm”?  Nếu như hôm đó con điểm cao thì yên lòng, tự hào, ngợi khen; điểm thấp lại buồn bực, cáu gắt, mắng mỏ… Lâu dần, vô hình trung tạo áp lực cho con trẻ, khiến trẻ trở nên thiếu tự tin, thiếu ý chí phấn đấu.

Khi Thông tư 30, tiếp là Thông tư 22 hướng đến mục tiêu: Đánh giá vì sự tiến bộ của học sinh; coi trọng việc động viên, khuyến khích sự cố gắng trong học tập, rèn luyện của học sinh; giúp học sinh phát huy nhiều nhất khả năng; đảm bảo kịp thời, công bằng, khách quan đã dần thay đổi quan niệm kiến thức làm nên điểm số chứ điểm số không làm nên kiến thức của toàn xã hội. Dường như các bậc phụ huynh đã hiểu rằng, điểm số chỉ là một phần nhỏ trong muôn vàn điều mà mỗi một con người hướng tới; điểm số chỉ mới mang ý nghĩa dạy chữ, còn mục tiêu dạy người mà giáo dục hướng tới (giáo dục kỹ năng sống, nhân cách, đạo đức, xử lý các tình huống trong cuộc sống…) là cả chặng đường dài rất cần được quan tâm, định hình ở lứa tuổi này.

Cả giáo viên lẫn phụ huynh đều đánh giá cao sự khích lệ, động viên con trẻ của Thông tư 22 sau một năm học thực hiện. Thực ra, sự khích lệ, động viên là một loại giáo dục tâm lý. Khi thầy cô, cha mẹ thường xuyên khen ngợi và động viên con trẻ, nhân cách của trẻ ngày càng kiện toàn, hoàn thiện, lòng tự tin của trẻ càng được cũng cố, tăng cường, và hành vi tích cực của trẻ sẽ được phát huy. Trái lại, phê bình, trách mắng, chỉ trích làm cho tinh thần của trẻ rơi vào trạng thái u uất, lòng tự tin bị tổn thương. Lâu dần trẻ mất hy vọng vào tương lai và nhân cách bị khiếm khuyết.

Còn nhớ, trong chuyện về danh nhân thế giới kể về nhà bác học lừng danh Anh Xtanh thuở nhỏ không dễ hòa hợp với trường học, bạn bè. Đến năm 12 tuổi, Anh Xtanh được một thầy giáo lắng nghe, thấu hiểu, động viên, khích lệ, cậu bắt đầu có hứng thú với trường lớp, liên tục học hỏi, nghiên cứu và đã trở thành nhà khoa học vĩ đại nhất của thế kỷ XX.

Kể về câu chuyện đó để thấy giá trị của sự động viên, khích lệ đối với trẻ nhỏ quan trọng đến mức nào. Bởi vậy, khi 30 trẻ trong lớp Một ấy, có 20 em được khen thưởng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ học tập và rèn luyện, 10 em được khen thưởng hoàn thành một mặt nào đó thì cả 30 em đều đã được khích lệ, tin tưởng vào bản thân để tiếp tục cố gắng trong những năm học sau.

Cũng có ý kiến cho rằng, vậy liệu có đánh đồng, cào bằng quá không? Sự phân hóa học lực của học sinh sẽ dần được phân hóa ở các lớp lớn hơn. Và tất nhiên, trong quá trình học tập những năm tiếp theo ấy, các em rất cần những nhận xét thực sự sát sao của cô giáo. Không phải những cụm từ chung chung như: “Em cần cố gắng”, “Em cần cẩn thận hơn”… mà cô giáo cần chỉ rõ nội dung để cho học sinh, phụ huynh biết những điểm mạnh, điểm yếu trong từng môn học, từng hoạt động giáo dục của các em; từ đó, có thể tự đánh giá năng lực để phát huy hoặc nỗ lực khắc phục.

Nói cách khác, cùng với việc khen thưởng, động viên các em vào dịp tổng kết cuối năm, quá trình giảng dạy trong năm học, giáo viên cũng phải sát sao, đầu tư nhiều thời gian cho việc đánh giá, nhận xét toàn diện tất cả kỹ năng, phẩm chất ở mỗi học sinh đảm bảo chính xác, trung thực, không trùng lặp… Có như thế, sự động viên, khích lệ học sinh Tiểu học mới thật sự ý nghĩa và hiệu quả.

Nguyên Phúc