Thấy gì từ PII

Kết quả xếp hạng bộ chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương năm 2023 (PII) được Bộ Khoa học và Công nghệ công bố chiều 12/3. Đây là lần đầu tiên Bộ chỉ số này được công bố với 63 tỉnh thành, sau năm 2022 thử nghiệm ở 20 địa phương.

Khung chỉ số PII cấp địa phương năm 2023 đã được thiết kế gồm nhóm “Đầu vào đổi mới sáng tạo” và nhóm “Đầu ra đổi mới sáng tạo”, với tổng cộng 52 chỉ số thành phần.

Đầu vào đổi mới sáng tạo bao gồm 5 trụ cột: Thể chế;  Vốn con người và Nghiên cứu và phát triển; Cơ sở hạ tầng; Trình độ phát triển của thị trường; Trình độ phát triển của doanh nghiệp.

Đầu ra đổi mới sáng tạo bao gồm 2 trụ cột: Sản phẩm tri thức, sáng tạo và công nghệ; Tác động.

Chỉ số sản xuất công nghiệp đạt điểm cao. Ảnh: HL

Như vậy, có thể thấy rằng, bộ chỉ số PII nhằm cung cấp bức tranh thực tế, tổng thể, đa chiều, cho thấy các điểm mạnh, điểm yếu, yếu tố tiềm năng và điều kiện cần thiết để phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của từng địa phương.

Theo Sở Khoa học và Công nghệ, bộ chỉ số PII có ý nghĩa rất quan trọng với công tác quản lý, điều hành của chính quyền các cấp và nhà đầu tư.

Trong đó, đối với chính quyền các cấp, bộ chỉ số PII cung cấp các căn cứ về điểm mạnh, điểm yếu, các yếu tố tiềm năng và điều kiện cần thiết để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của địa phương.

Trong khi đó, với nhà đầu tư, kết quả đánh giá PII của địa phương là thông tin tham khảo hữu ích về môi trường đầu tư địa phương giúp nhà đầu tư, doanh nghiệp có các quyết định phù hợp.

Điều đáng mừng là ngay năm đầu tiên xếp hạng bộ chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII), Kon Tum đã đứng thứ nhì khu vực Tây Nguyên (sau Lâm Đồng), đứng thứ 39/63 tỉnh thành, với 34,44 điểm.

Qua nghiên cứu chỉ số PII cho thấy, điểm nhấn của tỉnh nằm ở chính sách thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo cho phát triển kinh tế - xã hội. Tỉnh cũng được đánh giá cao về nhóm chỉ số Thể chế, trong đó có Chính sách thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển kinh tế-xã hội và Cải cách hành chính.

Điểm mạnh nữa là tỷ lệ dự án đầu tư đang hoạt động trong các khu công nghiệp đạt 50,22% (36,97 điểm); số doanh nghiệp khoa học và công nghệ và đủ điều kiện là doanh nghiệp khoa học và công nghệ/1.000 doanh nghiệp là 7,31 (99,3 điểm); chỉ số sản xuất công nghiệp đạt 122,4 (tương ứng 81,58 điểm).

Đặc biệt, tốc độ giảm nghèo đạt 7%, tương ứng 100 điểm; chi cho khoa học và công nghệ/GRDP cao, đạt 0,16%, cũng đạt 100 điểm.

Đây là kết quả của sự quan tâm thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trong nhiều năm qua của tỉnh.

Khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Ảnh: H.L

Như từ năm 2017, Sở Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp với Quỹ Khởi nghiệp doanh nghiệp khoa học và công nghệ Việt Nam tổ chức các lớp về đào tạo khởi nghiệp. Cũng từ đó, hàng loạt dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo được hỗ trợ về cơ chế, nguồn vốn thực hiện.

Tháng 10/2019, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 2763/KH-UBND về việc hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Kon Tum giai đoạn 2019-2025.

Tháng 2/2020, UBND tỉnh và Quỹ Khởi nghiệp doanh nghiệp khoa học và công nghệ Việt Nam đã ký kết thỏa thuận hợp tác và tài trợ triển khai Chương trình Phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2020 – 2025.

Và tháng 8/2023, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch 2629/KH-UBND về triển khai Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030. Trong đó xác định phấn đấu đến năm 2025, đầu tư của Nhà nước cho khoa học và công nghệ đảm bảo tối thiểu hơn 1% chi ngân sách nhà nước hàng năm.

Đến năm 2030, đầu tư của nhà nước cho khoa học và công nghệ đảm bảo 2% chi ngân sách nhà nước hàng năm. Đến năm 2030 có khoảng 5 doanh nghiệp khoa học và công nghệ; có khoảng 3-5% doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo.

Tuy nhiên, cũng qua nghiên cứu thứ hạng PII cho thấy những điểm yếu cần tập trung khắc phục, nếu như muốn cải thiện vị trí.

Trong đó, đáng chú ý là nhiều chỉ số đạt thấp. Ví dụ số tổ chức KH&CN/10,000 dân là 0,03 (đạt 3,05 điểm), tài chính vi mô/GRDP là 0,09%, tương ứng 0 điểm; đóng góp trong GDP cả nước là 0,19% (1,26 điểm); số sản phẩm OCOP 4 sao trở lên/tổng số xã ở mức 0,04 (4,33 điểm).

Có thể thấy rằng, mục đích chính của bộ chỉ số PII không phải là để… xếp hạng và so sánh giữa các địa phương. Bởi trên thực tế, mỗi địa phương có các điều kiện, đặc điểm khác nhau và có định hướng phát triển khác nhau.

Vì vậy, các cấp các ngành trong tỉnh cần xem bộ chỉ số PII là tiền đề (cùng với dữ liệu khác) để nhận định đúng điểm mạnh, điểm yếu, yếu tố tiềm năng và điều kiện cần thiết. Từ đó, đề ra những quyết sách về mô hình tăng trưởng, những nhiệm vụ, giải pháp cụ thể để thực hiện.

Trong đó, đẩy mạnh hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ hàng đầu, kêu gọi đầu tư về hạ tầng số; thúc đẩy các các chính sách hỗ trợ tạo môi trường thông thoáng, thuận lợi cho doanh nghiệp khởi sự, đổi mới sáng tạo.

Đặc biệt, cần mạnh tay chi cho đầu tư, phát triển các lĩnh vực giáo dục, khoa học công nghệ nhằm nâng cao chất lượng nhân lực nghiên cứu và phát triển. Ưu tiên đầu tư tạo nền tảng đổi mới sáng tạo cốt lõi, độc lập và bền vững; phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Tiếp tục thực hiện đúng phương châm “cả hệ thống chính quyền chủ động trong cải cách hành chính, thúc đẩy môi trường kinh doanh", như Chủ tịch UBND tỉnh Lê Ngọc Tuấn từng phát biểu trước các nhà đầu tư.       

Hồng Lam