Băn khoăn việc cấp mã vùng trồng sâm Ngọc Linh

Ảnh: CN

Bất cập từ văn bản

Theo Văn bản số 01/GXN-CCNN, Phó Chi cục trưởng Chi cục Nông nghiệp xác nhận mã vùng trồng cho cây sâm Ngọc Linh của Công ty Cổ phần Rượu sâm Ngọc Linh Kon Tum, với diện tích 2,1 ha.

Ông Nguyễn Hoài Tâm- Chi cục trưởng Chi cục Nông nghiệp cho biết, quy trình của việc cấp mã vùng trồng trên là đúng. Công ty khai là đúng, có xác nhận của cơ quan chuyên môn địa phương. Chi cục Nông nghiệp đi kiểm tra, đánh giá thực tế mới cấp. Đây là mã vùng nội địa để phục vụ truy xuất nguồn gốc và sản xuất an toàn thực phẩm trên cây trồng. Tiêu chí của công ty đáp ứng tiêu chuẩn sạch, sản xuất trong nhà màng.

Tuy nhiên, Văn bản số 01/GXN-CCNN của Chi cục Nông nghiệp "đi ngược" với nội dung văn bản đã ban hành trước đó.

Cụ thể, tại Văn bản số 245/CCNN-TTBVT ngày 14/5, khi trả lời về hồ sơ đề nghị cấp mã số vùng trồng của Công ty Cổ phần Rượu sâm Ngọc Linh Kon Tum với phòng chuyên môn ở huyện Tu Mơ Rông, Chi cục Nông nghiệp đã có ý kiến, việc trồng cây sâm Ngọc Linh trong nhà màng của Công ty Cổ phần Rượu sâm Ngọc Linh Kon Tum là chưa có cơ sở minh chứng khoa học để cho cây sâm Ngọc Linh sinh trưởng, phát triển và cho năng suất. Vì vậy, vùng trồng đề nghị cấp mã số của Công ty cổ phần Rượu Sâm Ngọc Linh Kon Tum chưa đủ cơ sở để cấp mã số.

Chưa có cơ sở khoa học

Ngoài việc bất nhất như trên, Văn bản số 01/GXN-CCNN xác nhận sản lượng sâm Ngọc Linh dự kiến của 2,1ha là 3 tấn. Điều này cũng khiến người trồng sâm ở Kon Tum phản ứng mạnh.

Một người trồng sâm Ngọc Linh ở Kon Tum băn khoăn không biết Công ty căn cứ vào đâu để định sản lượng “khủng” cho diện tích trên. Công ty vừa mới trồng, chưa thu hoạch mà dự tính sản lượng lớn như vậy. 

Đồng tình với quan điểm trên, đại diện một công ty trồng sâm Ngọc Linh ở Kon Tum cho biết, theo quy trình mỗi ha là 10.000 cây. Sản lượng sâm khi khai thác (sau 7 năm), bình quân khoảng 20 củ/kg là năng suất cao. Với mức trên, dự kiến 3 tấn/2,1 ha là không khả thi, chưa tính tỷ lệ cây chết.

Trao đổi với phóng viên TTXVN, Chi cục trưởng Chi cục Nông nghiệp  khẳng định, đây là công ty trồng trong nhà màng, trồng 40.000 cây/ha nên dự kiến sản lượng như vậy. Văn bản cấp mã số có thể hiện số lượng cây (thực tế không có - PV), sản lượng tính cả củ, lá, thân, sâm của công ty đã trồng năm thứ 2 - 4, trong rừng.

Tuy nhiên, trong tháng 3, UBND xã Ngọk Lây chỉ xác nhận Công ty đang có tổng số 12 nhà màng, 2 nhà kính đang trồng sâm Ngọc Linh trên diện tích đất ở, đất sản xuất của đơn vị, không thuộc đất rừng. Về sản lượng, tại Văn bản số 245/CCNN-TTBVT cũng khẳng định “chưa có cơ sở minh chứng khoa học để cho cây sâm Ngọc Linh sinh trưởng, phát triển và cho năng suất”.

Tỉnh Kon Tum chủ trương phát triển nguồn giống sâm Ngọc Linh bằng gieo hạt. Cụ thể, tại Văn bản số 1006/UBND-NN-TN ngày 26/4/2019, của UBND tỉnh xác định, trước mắt chỉ thực hiện việc phát triển diện tích sâm Ngọc Linh trên địa bàn tỉnh bằng phương pháp nhân giống hữu tính (nhân giống bằng hạt).

Trong khi đó, tại văn bản xác nhận mã vùng trồng, Chi cục Nông nghiệp lại không thể xác minh số sâm vừa được cấp mã vùng trồng là sâm được trồng bằng phương pháp nuôi cấy mô hay gieo hạt.

“Mã số vùng trồng không có quy định đó (xác định nuôi cấy mô hay gieo bằng hạt- PV) nên nuôi cấy mô hay không thì tôi không khẳng định. Đơn vị không xác nhận trồng bằng phương pháp gì”- ông Nguyễn Hoài Tâm nói.

 Công ty Cổ phần Rượu sâm Ngọc Linh Kon Tum là thành viên của Công ty Cổ phần Tập đoàn Y dược sâm Ngọc Linh Việt Nam (Tập đoàn). Hiện đơn vị đang triển khai một dự án của Bộ Khoa học và Công nghệ về nuôi cấy mô sâm Ngọc Linh. Đến năm 2023 dự án mới đưa cây sâm nuôi cấy mô ra trồng thử nghiệm trong môi trường tự nhiên.

Sâm nuôi cấy mô trong nhà màng của Công ty Cổ phần Rượu sâm Ngọc Linh Kon Tum. Ảnh: CN

Thực tế, việc trồng sâm trong nhà màng, số lượng 40.000 cây/ha là tính cho sâm nuôi cấy mô. Sâm Ngọc Linh gieo hạt là 10.000 cây/ha. Tuy nhiên, việc nuôi cấy mô sâm Ngọc Linh tại tỉnh Kon Tum chưa đạt hiệu quả.

Được biết năm 2023, tỉnh Quảng Nam- địa phương cùng Kon Tum sở hữu chỉ dẫn địa lý sâm Ngọc Linh- cũng đã quyết định dừng mô hình trồng sâm Ngọc Linh bằng nuôi cấy mô.             

Cao Nguyên