Đăk Tô - Phát hiện điểm khai cát lậu quy mô lớn

Nhận được thông tin phản ánh của người dân, sáng 29/6, chúng tôi tìm đến mỏ cát tại thôn 5, xã Diên Bình (huyện Đăk Tô).

Từ đầu đường Hồ Chí Minh (thôn 5, xã Diên Bình) đi khoảng 3km đường nhựa, chúng tôi phát hiện một con đường đất với nhiều vết xe chạy. Dừng xe, chúng tôi men theo con đường này đi bộ khoảng hơn 1km thì phát hiện một chiếc xe chở cát chạy ra, rồi lại một chiếc xe tải khác chạy vào.  

Đường vào bãi khai thác cát trái phép

Đến một chiếc cầu treo bắc qua sông Đăk Psi, vì được cảnh báo trước là xâm nhập vào rất dễ bị phát hiện nên chúng tôi nhập vai là người đi tìm mua rẫy, rồi men theo những rẫy cà phê bạt ngàn để tiếp cận bãi khai thác cát.

Một chiếc xe chở cát từ bãi cát ra (Ảnh chụp sáng 29/6)

Càng đến gần bãi cát, tiếng máy hút cát, máy đào ầm ầm ngày càng rõ. Khi đến gần, quan sát chúng tôi thấy căn nhà nhỏ lợp ngói, có một nhóm người đang tụ tập tại đây. Bên dưới sông, có 4 máy hút cát đặt trên bè, còn trên bờ thì xe chở cát và xe máy đào đang hối hả làm việc. Thỉnh thoảng lại có vài xe ben chở đầy cát chạy ra, nước chảy lênh láng cả một đoạn đường.

Thực sự khi chúng tôi tiếp cận được bãi cát, thoạt nhìn không ai nghĩ đây là bãi khai thác cát trái phép, bởi bãi cát vừa to và rộng. Không những vậy, hoạt động khai thác cát lại diễn ra công khai, bình thường giữa ban ngày.

Hoạt động khai thác tại bãi cát sáng 29/6

Theo người dân có đất sản xuất gần điểm khai thác, mỏ cát này hoạt động đã nhiều năm nay. Việc hút cát quy mô, tràn lan nên khiến nhiều diện tích đất của bà con bị nước cuốn trôi theo sông. Chúng tôi nghe nói bãi cát không có giấy phép khai thác cát nhưng không hiểu sao vẫn hoạt động công khai.

Theo ghi nhận của chúng tôi, trên dọc hai bên bờ sông Đăk Psi có một vài điểm sạt lở nghiêm trọng sát rẫy trồng cà phê, bắp của người dân. Bên cạnh đó, do ảnh hưởng của việc khai thác cát tràn lan nên khiến cho dòng chảy sông Đăk Psi cũng bị thay đổi.

Đầu giờ chiều cùng ngày, chúng tôi đến thông tin vụ việc với Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường - ông Phạm Đức Hạnh. Ngay lập tức ông Phạm Đức Hạnh đã yêu cầu dừng các việc đang làm điều động ông Trần Công Hậu - Chánh Thanh tra Sở, ông Lê Văn Tấn - Trưởng phòng Khoáng sản cùng phối hợp với ông Phùng Mạnh Trung - Phó đội trưởng Đội Cảnh sát Môi trường tiến hành xuống kiểm tra nhằm bắt quả tang hoạt động khai thác cát trái phép tại bãi cát ở thôn 5 xã Diên Bình.

Khi đoàn kiểm tra vừa tiếp cận hiện trường mỏ cát này, hoạt động khai thác cát như buổi sáng chúng tôi chứng kiến đã dừng. Bãi cát không một bóng người; ngôi nhà gần bãi cát cũng “cửa đóng then cài”.

Điều này khiến chúng tôi và cả đoàn ngạc nhiên, bởi buổi sáng thì hoạt động ầm ầm công khai, còn buổi chiều khi đoàn kiểm tra xuất hiện thì bãi cát khai thác trái phép không còn bóng người?

Ghi nhận tại hiện trường, đoàn kiểm tra xác định dưới lòng sông, trên bờ sông còn lại 4 máy hút cát, 1 xe xúc hiệu Komasu (gàu 0,5m³) cùng nhiều thùng phuy, hàng trăm mét dây, ống hút cát và khối lượng cát còn lại khá lớn.

Mặc dù một khối lượng lớn cát, sỏi đã được chở đi, nhưng tại bãi rộng 20m, dài gần 200m, đoàn kiểm tra ước vẫn còn khoảng 300m³ cát chưa kịp vận chuyển đi.

Quan sát xung quanh khu vực bãi cát này, chúng tôi phát hiện dấu vết hiện trường để lại còn rất mới, một chiếc xe đào đã được đưa đi giấu vào bụi cây rậm rạp. Điều này khiến chúng tôi đặt dấu hỏi, ai đã báo cho chủ khai thác cát trái phép này ngưng hoạt động khi biết đoàn đến kiểm tra?

Hiện trường bãi cát khai thác trái phép tại xã Diên Bình

Trao đổi chúng tôi, đại úy Phùng Mạnh Trung - Phó đội trưởng Đội Cảnh sát Môi trường (Công an tỉnh) cho biết: Đối với mỏ cát này đã từng bị lập biên bản về hành vi khai thác cát trái phép. Tuy nhiên, chủ doanh nghiệp này không những không chấp hành mà còn đưa máy móc, dụng cụ vào khai thác cát quy mô lớn hơn trước.

Tại đây, ông Trần Công Hậu đề nghị ông Phạm Ngọc Cảnh - Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Đăk Tô và ông Phạm Xuân Luận - Chủ tịch UBND xã Diên Bình có mặt tại hiện trường.  

Ngay tại hiện trường bãi cát, ông Phạm Xuân Luận - Chủ tịch UBND xã Diên Bình khẳng định: Mỏ cát này là của doanh nghiệp tư nhân Nhật Mạnh, đang tiến hành thăm dò, chưa có giấy phép khai thác. Chúng tôi cũng đã kiểm tra nhiều lần và đã lập biên bản, tiến hành xử phạt hành chính nhưng mỏ cát vẫn lén lút hoạt động.

“Sau nhiều lần doanh nghiệp không chịu di dời và còn ngang nhiên khai thác quy mô còn lớn hơn, vượt ngoài thẩm quyền xử lý của xã và xã cũng đã báo cáo sự việc lên UBND huyện để có ý kiến chỉ đạo” - ông Luận cho biết thêm.

Cũng theo ông Luận, trước đây, bãi khai thác cát trái phép này chỉ có một máy hút, nhưng sau nhiều lần lập biên bản, doanh nghiệp không những không dừng lại mà con tăng quy mô khai thác với số lượng máy hút cát như hiện nay, vượt tầm của xã nên xã đã báo cáo lên huyện rồi.

Điều đáng nói ở đây là dù hoạt động khai thác cát quy mô, công khai như vậy, xe và các phương tiện khai thác cát, vận chuyển cát thường xuyên ra vào, nhưng khi hỏi có biết hoạt động này không, ông Phạm Ngọc Cảnh - Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Đăk Tô nói không hề hay biết. "Họ làm không có báo cáo đâu. Hôm nay nhận được tin báo của anh Hậu, tôi đến ngay đây, chưa biết khai thác cát quy mô như thế nào" - ông Cảnh nói.

Tuy nhiên, khi chúng tôi hỏi vì sao biên  bản vi phạm xử lý khai thác cát trái phép được lập từ ngày 4/4/2017 đối với Doanh nghiệp tư nhân Nhật Mạnh, nhưng đến nay vẫn chưa xử lý vi phạm, ông Cảnh thanh minh: trưởng đoàn kiểm tra đợt đó là do Chánh Thanh tra huyện Đăk Tô nên không biết?

Báo Kon Tum sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc này.

Phúc Nguyên