Khi ẩm thực “lên tiếng”

Bạn thấy gì từ hình ảnh dòng người đổ về khu phố đêm Đăk Bla trong những ngày diễn ra Liên hoan ẩm thực năm 2024 do thành phố Kon Tum tổ chức trong các tối 10, 11, 12/4 nhân kỷ niệm 15 năm Ngày thành lập thành phố Kon Tum? 

Còn với tôi, sau khi mắt tròn mắt dẹt nhìn rừng người chen vai thích cánh, và chật vật mãi mới được nếm thử một số món ăn ở Liên hoan ẩm thực, thì đã xác thực được một điều: Ẩm thực đang nổi lên thành một trong những yếu tố quan trọng nhất để thu hút du khách.

Cũng xin được nói thêm rằng, đây là Liên hoan ẩm thực khá quy mô,  với sự tham gia của 26 đơn vị đến từ các xã, phường của thành phố Kon Tum, huyện Đăk Tô và các thành phố Pleiku (tỉnh Gia Lai), Buôn Ma Thuột (tỉnh Đăk Lăk),Tuy Hòa (tỉnh Phú Yên).

Tại đây, hơn 250 món ăn vừa có tính đại chúng, phổ biến vừa mang tính đặc trưng, riêng có của từng vùng miền, đã đem lại sức hấp dẫn đặc biệt đối với người dân và du khách.

Chỉ tiếc là, không gian tổ chức liên hoan vẫn còn chật chội, nên để có thể thưởng thức được những món ăn hấp dẫn là điều không dễ dàng với những người yếu, trẻ em hoặc ngại chỗ đông đúc.

Ẩm thực từ dược liệu đang trở thành điểm nhấn trong phát triển du lịch. Ảnh: H.L

Nhưng có hề gì. Với đôi bàn tay khéo léo của các “đầu bếp không chuyên”, nhiều món ăn đã làm đông đảo du khách không chỉ được "no bụng, đã mắt" mà còn ngất ngây, thán phục. Và đều cho hay sẽ thu xếp để trở lại trong thời gian không xa.

Thực tế cho thấy, du lịch gắn với ẩm thực đang là một xu hướng mới trong xã hội hiện đại, đáp ứng nhu cầu khám phá, thưởng thức ẩm thực độc đáo, riêng có ở các vùng miền của du khách.

Có rất nhiều du khách cho rằng, họ đến với Kon Tum, bên cạnh sức hút từ các điểm đến, cảnh quan thiên nhiên, còn có một lý do nữa. Đó là sức hút từ văn hóa ẩm thực.

Mới đây, bạn từ phương xa đến, tôi cứ lo ngay ngáy, bởi ngoài việc chọn địa điểm để bạn tham quan thì việc đưa bạn đi thưởng thức món ăn độc đáo nào của Kon Tum cũng là cần phải cân nhắc.

Vì trước khi đi, bạn có nói rằng, sở dĩ quyết định chọn Kon Tum là điểm đến cho chuyến đi này là vì mong muốn được khám phá văn hóa ẩm thực Kon Tum một cách đầy đủ nhất có thể.

Tất nhiên, tôi đã cố hết sức để đáp ứng đề nghị của bạn, coi đây cũng là cách để góp sức quảng bá du lịch cho vùng đất mà tôi đã chọn làm quê hương thứ hai.

Cho nên đã giới thiệu hàng loạt đặc sản của Kon Tum, từ bình dân, như xôi măng, bún nước, “vừa phải” như gỏi lá, gà nướng cơm lam, thịt bò một nắng chấm muối kiến,  đến “hạng sang” như lẩu gà lá sâm, cá tầm.

Đầu tiên bạn chọn gà nướng cơm lam. Bạn khen, vị thơm của thịt gà, chua mặn của muối tiêu chanh quyện cùng ống cơm thơm thảo, thanh thanh của tre tươi, kèm theo mùi khói và ngọt bùi của muối mè, tất cả tạo nên một hương vị khó tả.

Sau đó là một bữa tiệc “ẩm thực ống lồ ô” tại làng Kon Kơ tu, với sự giúp sức của một số người bạn hoạt động trong lĩnh vực du lịch. Trong khi các “đầu bếp” tất bật chế biến, thì nhóm bạn của tôi cũng vây quanh bếp lửa, thích thú trước dàn ống lồ ô xanh mướt dựng song song, ngọn lửa vươn lên, trùm lấy những ống lồ ô.

Trong dàn ống lồ ô ấy, có ống nướng thịt heo thái lát, ướp tiêu rừng,  sả; có ống nấu cá với rau rừng; có ống nấu cơm gạo rẫy được trồng trên núi. Mọi người đều hứng khởi khi vừa tự tay trở từng ống lồ ô vừa nghe chủ nhà giới thiệu về quá trình chuẩn bị nguyên liệu và cách chế biến đầy kỳ công. 

Đến khi được nếm miếng thịt heo nướng ống lồ ô đầu tiên, một người trong nhóm đã thốt lên rằng “Thật tuyệt vời! Ở thành phố tôi không thể được thưởng thức món thịt nướng ống lồ ô tuyệt vời đến vậy”.

Văn hóa ẩm thực các dân tộc tại chỗ có sức hút hơn với du khách khi chính họ được tham gia. Ảnh: HL

Phải nói rằng, những món ăn đậm đà, đẫm hương vị núi rừng, đong đầy tình cảm, sự phóng khoáng và chiều sâu tâm hồn, thực sự là tinh túy của đại ngàn hôm ấy đã níu kéo du khách trở lại.

Không nghi ngờ gì, với văn hóa ẩm thực phong phú, đa dạng cùng những tinh hoa trong cách chế biến, thưởng thức được đúc kết qua đời sống của cộng đồng các DTTS tại chỗ, Kon Tum có tiềm năng to lớn để phát triển du lịch ẩm thực, biến ẩm thực thành lợi thế thu hút khách.

Nhất là khi chúng ta có nhiều món ăn được các đơn vị, tổ chức quốc tế vinh danh, như Gà nướng Kon Plông, Cá tầm Kon Plông, Thịt bò nướng kiến vàng, Sâm Ngọc Linh Kon Tum, Gỏi lá, Thịt hun khói Bazana, Hồng đẳng sâm, Bánh tráng cá cơm.

Và gần đây nhất, tháng 9/2023, cùng với 120 món ăn khác, Lẩu gà lá sâm của Kon Tum được Hiệp hội Văn hóa ẩm thực Việt Nam trao chứng nhận món ẩm thực tiêu biểu giai đoạn I- 2022, mở ra hướng đi mới với ẩm thực dược liệu.

Nhiều du khách cho hay sẽ ưu tiên lựa chọn điểm đến có văn hóa ẩm thực đặc sắc và sẵn sàng chi tiêu nhiều hơn cho ăn uống. Điều này cho thấy ẩm thực không chỉ là yếu tố phục vụ nhu cầu ăn uống đơn thuần của du khách mà đã dần trở thành một trong những mục đích chính của các chuyến du lịch, chi phối mạnh mẽ tới quyết định lựa chọn điểm đến và kích thích khả năng chi tiêu của du khách.

Vì thế, không lý gì chúng ta lại không tận dụng thế mạnh về ẩm thực để tăng cường sức hút điểm đến.

Tuy nhiên, để ẩm thực được tiếp cận như một loại hình du lịch, bên cạnh quảng bá, cần tạo ấn tượng khó quên cho du khách thông qua việc cá biệt hóa những trải nghiệm về ẩm thực của du khách.

Nghĩa là cần tổ chức các tour cho du khách trải ngiệm việc tìm kiếm, sơ chế, chế biến nguyên liệu thành món ăn; giao lưu với đồng bào DTTS tại chỗ, những chủ nhân thực sự của các món ăn, để hiểu hơn về sự tinh tế, kỳ công trong chế biến và ý nghĩa của từng món. 

Hồng Lam