Chung tay bảo tồn văn hóa truyền thống các DTTS

Đến thôn Đăk Đe, xã Rờ Kơi, huyện Sa Thầy, chúng tôi cảm nhận được sự phấn khởi, hân hoan của bà con bởi nhà rông truyền thống của đồng bào Hà Lăng (một nhánh của dân tộc Xơ Đăng) vừa được làm mới.

Anh A Viêu – Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn Đăk Đe cho biết: Trước kia, nhà rông của bà con được lợp bằng mái tôn, có thiết kế không giống nhà rông truyền thống của người Hà Lăng. Được sự quan tâm của Bảo tàng và Thư viện tỉnh, chính quyền địa phương nên cuối năm 2023, nhà rông của thôn đã được làm mới đúng với truyền thống của đồng bào Hà Lăng. Sau khi nhà rông làm xong, Bảo tàng và Thư viện tỉnh đã tổ chức phục dựng lại Lễ hội Mừng nhà rông mới của đồng bào Hà Lăng, qua đó giúp khôi phục lại giá trị truyền thống của bà con nơi đây, giáo dục cho thế hệ trẻ về việc phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong thời gian tới.

Bảo tàng và Thư viện tỉnh tổ chức phục dựng Lễ hội Mừng nhà rông mới của đồng bào Hà Lăng. Ảnh: VT

Bà Đỗ Thị Thanh Thủy – Giám đốc Bảo tàng và Thư viện tỉnh cho biết: Việc phục dựng Lễ hội Mừng nhà rông mới của đồng bào Hà Lăng là một trong những nhiệm vụ mà đơn vị thực hiện Dự án 6 “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch” thuộc Chương trình MTQG phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi trên địa bàn tỉnh. Để việc phục dựng thuận lợi, bảo tồn được các giá trị văn hóa truyền thống, chúng tôi đã phối hợp chính quyền địa phương vận động bà con chung tay góp sức sửa chữa nhà rông truyền thống của đồng bào Hà Lăng.

Bảo tàng và Thư viện tỉnh hỗ trợ gần 100 triệu đồng từ kinh phí của chương trình MTQG, trong đó 25 triệu đồng hỗ trợ xây dựng mới nhà rông, số tiền còn lại phục vụ việc phục dựng Lễ “Mừng nhà rông mới”.

Trước đó, Bảo tàng và Thư viện tỉnh đã tổ chức phục dựng Lễ mở cửa kho lúa của người Rơ Măm và tổ chức lớp truyền dạy múa xoang, hát dân ca cho cộng đồng dân tộc Rơ Măm ở làng Le, xã Mô Rai, huyện Sa Thầy.

Anh A Thái – Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn làng Le cho biết: Lễ mở cửa kho lúa là hình thức sinh hoạt tín ngưỡng mang nhiều giá trị đặc sắc thể hiện nét văn hóa riêng, độc đáo của người Rơ Măm. Được Bảo tàng và Thư viện tỉnh quan tâm phục dựng lại Lễ mở cửa kho lúa và mở lớp truyền dạy múa xoang, hát dân ca, tôi cũng như bà con làng Le rất vui mừng, bởi đây là cơ hội để các thế hệ người Rơ Măm cùng ôn lại, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc mình.

Bảo tàng và Thư viện tỉnh phục dựng Lễ mở cửa kho lúa của đồng bào Rơ Măm. Ảnh: V.T

Bên cạnh việc phục dựng các lễ hội, Bảo tàng và Thư viện tỉnh còn thực hiện tốt công tác bảo tồn di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh thông qua hoạt động dựng phim “Nghề rèn thủ công truyền thống” của dân tộc Xơ Đăng tại xã Đăk Ui, huyện Đăk Hà; tổ chức lớp truyền dạy chế tác và trình diễn nhạc cụ truyền thống của người Hà Lăng tại thôn Rờ Kơi, xã Rờ Kơi, huyện Sa Thầy.

Cùng với đó, Bảo tàng và Thư viện tỉnh còn tổ chức nhiều đợt khảo sát, sưu tầm hiện vật, bổ sung hiện vật cho Nhà trưng bày Bảo tàng và Thư viện tỉnh, Nhà trưng bày Di tích lịch sử Nhà ngục Kon Tum. Riêng trong năm 2023, đã tổ chức đi khảo sát được 141 hiện vật; sưu tầm được 57 hiện vật theo danh mục hiện vật đã được phê duyệt.

Bà Đỗ Thị Thanh Thủy cho biết: Trong thời gian tới, Bảo tàng và Thư viện tỉnh tiếp tục nghiên cứu phong tục, tập quán, văn hóa tín ngưỡng các dân tộc trên địa bàn tỉnh, nghiên cứu về lịch sử tự nhiên, lịch sử xã hội của tỉnh, từ đó định hướng tổ chức khảo sát, sưu tầm hiện vật sát với tình hình thực tế của đơn vị; bảo quản thường xuyên hiện vật bảo tàng; tiếp tục khảo sát, nghiên cứu tư liệu tổ chức quay phim phục dựng nghi lễ, lễ hội, nghề thủ công truyền thống của các DTTS trên địa bàn tỉnh.

Văn Tùng