Chú trọng bảo tồn và phát triển các nghề truyền thống

Từ Nghị quyết số 08

Tháng 2/2022, tại Hội nghị lần thứ sáu, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XVI xác định có nhiều nguyên nhân dẫn đến nguy cơ các nghề truyền thống bị mai một.

Bên cạnh yếu tố con người, việc tiêu thụ sản phẩm nghề truyền thống gặp nhiều khó khăn; công tác quảng bá, xúc tiến thương mại, đưa các sản phẩm nghề truyền thống tham gia vào hoạt động du lịch chưa hiệu quả. Việc đầu tư, phát triển nguồn nguyên, vật liệu phục vụ cho việc bảo tồn, phát triển nghề truyền thống chưa được quan tâm đúng mức cũng khiến các nghề truyền thống gặp nhiều khó khăn trong việc bảo tồn và phát triển.

Vì vậy, Tỉnh ủy đã ban hành Nghị quyết số 08-NQ/TU về bảo tồn và phát huy giá trị nghề truyền thống của các DTTS tại chỗ đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Tỉnh đặc biệt quan tâm gìn giữ nghề thủ công truyền thống của các DTTS tại chỗ. Ảnh: PL

Mục tiêu của Nghị quyết là bảo tồn và phát huy giá trị nghề truyền thống nhằm giữ gìn bền vững bản sắc văn hóa tốt đẹp của các DTTS tại chỗ, gắn với phát triển các loại hình du lịch, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân, góp phần thực hiện có hiệu quả các chương trình MTQG trên địa bàn tỉnh.

Ngay sau khi Tỉnh ủy ban hành Nghị quyết số 08-NQ/TU, UBND tỉnh đã phê duyệt Đề án “bảo tồn và phát huy giá trị nghề truyền thống của các DTTS tại chỗ đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” và giao Ban Dân tộc tỉnh xây dựng kế hoạch thực hiện Đề án.

Ông Đinh Quốc Tuấn- Trưởng Ban Dân tộc tỉnh cho biết, thực hiện nhiệm vụ được UBND tỉnh giao, trong gần ba năm qua, Ban Dân tộc tỉnh đã thực hiện nhiều nội dung, nhiệm vụ để khôi phục, bảo tồn nghề truyền thống của các DTTS tại chỗ, như thu thập tư liệu về các truyền thuyết, giai thoại, điển tích gắn với quá trình hình thành và phát triển của các sản phẩm nghề truyền thống; rà soát xét tặng danh hiệu cho các nghệ nhân tiêu biểu; đưa một số nghề truyền thống vào các chương trình đào tạo ngoại khóa tại các cơ sở giáo dục phổ thông trên địa bàn tỉnh.

Thiết thực nhất, Ban Dân tộc tỉnh đã phối hợp với các ban ngành, địa phương tổ chức truyền dạy nghề tại các thôn, làng. Đến nay, các huyện, thành phố đã tổ chức mở 24/80 lớp để truyền dạy nghề cho thế hệ kế cận, nhất là người trẻ tuổi, đối tượng nòng cốt trong các tổ liên kết, hợp tác xã, hộ gia đình tại thành phố Kon Tum và các huyện Đăk Glei, Đăk Hà, Sa Thầy, Tu Mơ Rông.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng đã tổ chức 10 lớp truyền dạy nghề dệt thủ công truyền thống  trong cộng đồng các dân tộc Xơ Đăng, Gié - Triêng với tổng số học viên tham gia 300 người.

Nhờ vào nỗ lực của các cấp chính quyền, đoàn thể và các chủ thể, cá nhân, nghệ nhân, đến cuối năm 2024, toàn tỉnh đã có 13.846 người biết làm nghề truyền thống, tăng 1.676 người so với thời điềm đầu năm 2022. Đây là những tín hiệu tích cực đầu tiên trong bảo tồn và phát triển các nghề truyền thống, không để nghề truyền thống của các DTTS tại chỗ của tỉnh bị mai một”- ông Đinh Quốc Tuấn nhấn mạnh.

Đến chương trình thực tế

Nằm trong các hoạt động, chương trình thực tế để bảo tồn và phát triển các nghề truyền thống, từ ngày 26 - 30/12/2024, Bảo tàng - Thư viện tỉnh tổ chức trình diễn, trưng bày nghề thủ công truyền thống của các DTTS trên địa bàn tỉnh Kon Tum.

Ông Nguyễn Văn Quang- Giám đốc Bảo tàng - Thư viện tỉnh cho biết, Bảo tàng - Thư viện tỉnh tổ chức chương trình nhằm giới thiệu chuyên sâu các nghề thủ công truyền thống tiêu biểu của các DTTS tại chỗ đến với đông đảo du khách học sinh, sinh viên, các nhà nghiên cứu di sản văn hóa.

“Bên cạnh đó, tạo điều kiện cho các nghệ nhân có không gian thực hành, giới thiệu di sản văn hóa của dân tộc mình và giao lưu với các dân tộc khác”- ông Nguyễn Văn Quang cho biết thêm.

Cùng với trưng bày sản phẩm từ các nghề truyền thống, Bảo tàng - Thư viện tỉnh cũng tổ chức không gian trình diễn cho các nghệ nhân nghề truyền thống tái hiện việc sản xuất các sản phẩm.

Thực hành làm đồ gốm. Ảnh: PL

Nghệ nhân ưu tú Y Ber (làng Kon Săm Lũ, xã Đăk Tờ Re, huyện Kon Rẫy) cho biết, đối với cộng đồng người Ba Na, nghề làm gốm đã trở thành một trong những nghề mưu sinh qua nhiều thế hệ. “Nhưng bây giờ tôi rất lo lắng về việc nghề làm gốm của dân tộc mình bị thất truyền. Hy vọng qua những chương trình như thế này, nhiều người sẽ biết đến với nghề gốm của chúng tôi, mua các sản phẩm. Khi đó, sẽ có nhiều người trẻ học làm, từ đó gìn giữ nghề truyền thống này”- nghệ nhân ưu tú Y Ber chia sẻ.

Có thể thấy, sự vào cuộc quyết liệt của Tỉnh ủy, UBND tỉnh và các sở, ban ngành, địa phương đã và đang đem lại kết quả tích cực trong bảo tồn và phát triển các nghề truyền thống của cộng đồng các DTTS trên địa bàn tỉnh.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu đưa các nghề truyền thống trở thành nghề “mưu sinh”, cần thiết phải có những chính sách để có được thị trường tiêu thụ ổn định, từ đó góp phần giữ gìn nghề truyền thống của các DTTS tại chỗ, không để bị mai một theo thời gian.        

Phù Lưu