Đặc sản núi rừng - Cảnh giác hàng "dỏm"

Thời gian gần đây, những phương tiện thông tin đại chúng phản ánh tình trạng “sâm Ngọc Linh giả” xuất hiện tràn lan trên thị trường và thực tế không ít người đã phải “ngậm đắng nuốt cay” khi bị “ăn quả lừa”.

Điều đáng nói, không ít đối tượng tìm mọi cách để đưa “sâm Ngọc Linh giả” vào thị trường tiêu thụ để trục lợi. Mạng xã hội trở thành “mảnh đất màu mỡ” để những đối tượng này thực hiện các “chiêu thức” lừa đảo.

Nếu như trước đây các đối tượng gian lận sử dụng cách thuê đồng bào dân tộc thiểu số tại địa phương bán sâm Ngọc Linh dỏm của mình nhằm lừa khách hàng rằng đó là sâm Ngọc Linh thật 100%, thì ngày nay nhiều đối tượng này lợi dụng các trang mạng xã hội như facebook, zalo... chụp vài tấm hình đang ở núi Ngọc Linh, hoặc đang giao dịch với đồng bào dân tộc thiểu số ở khu vực gần núi Ngọc Linh tung lên các trang cá nhân để tạo niềm tin cho khách. Vậy mà, không ít người đã “ăn quả đắng” từ chiêu thức này của các đối tượng nói trên.   

Khó phân biệt đâu là sâm Ngọc Linh thật, đâu là sâm Ngọc Linh giả. Ảnh: M.Q

Trong một chuyến công tác gần đây, khi ghé vào một quán ăn ở thị trấn Đăk Tô (huyện Đăk Tô), tôi được anh T. chủ quán cơm ở đây cho biết: Hàng ngày quán của tôi có rất nhiều khách ra vào, trong đó có không ít khách hàng là những cán bộ nhà nước đi công tác. Thời gian trước đây, mỗi khi thấy khách hàng đi xe ô tô ghé vào quán ăn cơm thì ngay lập tức xuất hiện một số người dân tộc thiểu số, mặc đồ lao động trông giống như những người đi rừng chuyên nghiệp vừa về vào chào bán sâm Ngọc Linh cho khách ghé quán ăn cơm.

Để “che mắt khách hàng”, các đối tượng này thường tự giới thiệu là dân đi rừng, sống ở trên núi Ngọc Linh vô tình đào được vài củ sâm trên rừng nên mang xuống đây bán. Mỗi lần như vậy, các đối tượng này chỉ mang theo một ít củ “sâm Ngọc Linh” khoảng từ 0,5 - 1,5kg với giá bán giao động từ 10 triệu đến 40 triệu đồng/kg, tùy theo khách và cũng tùy theo củ lớn hay nhỏ.

"Bằng cách “tiếp thị” này, các đối tượng đã gạ bán được không ít sâm Ngọc Linh dỏm cho đa phần các khách hàng ở ngoại tỉnh khi ghé vào quán ăn cơm. Trong đó, có không ít khách hàng ở các tỉnh xa nghe đồn cũng đi xe lên đây tìm mua mang về sử dụng hoặc làm quà biếu trong những dịp lễ, tết" - anh T. cho biết thêm

Qua tìm hiểu của chúng tôi, thời gian gần đây tình trạng này không còn, người mua đã cảnh giác, vì được các phương tiện thông tin đại chúng cảnh báo tình trạng sâm Ngọc Linh giả tràn lan và các chiêu trò bán sâm giả nêu trên.

Giờ đây các đối tượng chuyển qua bán hàng online những sản phẩm mà họ tự giới thiệu “sâm Ngọc Linh”, “lá sâm Ngọc Linh” - với sự cam kết sản phẩm thật 100%, với số lượng không hạn chế. Họ chia ra nhiều nhóm nhỏ để bán hàng “hiệu quả”, trong đó với thành phần gồm những người làm các nghề khác nhau và có cả cán bộ công nhân viên chức, nhưng hầu hết đều là phụ nữ. Bởi họ hiểu rằng, để phân biệt đâu là sâm Ngọc Linh thật, đâu là sâm Ngọc Linh dỏm thì bằng mắt thường không phải ai cũng phân biệt được...         

Không chỉ sâm Ngọc Linh dỏm, những năm gần đây xuất hiện tràn lan trên thị trường mật ong rừng Ngọc Linh dỏm. Mật ong rừng đã quí, nhưng mật ong lấy từ trên núi Ngọc Linh lại càng quí hơn, nhiều người cho rằng mật ong trên núi Ngọc Linh tốt hơn các loại mật ong rừng khác vì những con ong hút mật chính từ hoa của cây sâm Ngọc Linh, vì vậy “mật ong rừng Ngọc Linh” rất có giá trị.

Khi có dịp vào các xã vùng sâu, vùng xa gần núi Ngọc Linh của huyện Tu Mơ Rông hoặc huyện Đăk Glei, nhiều người cố gắng mua cho bằng được một vài lít mật ong rừng nơi đây mang về để dành sử dụng trong gia đình hoặc làm quà biếu cho người thân quen, dẫu giá cả cao hơn mật ong rừng nơi khác khá nhiều.

Lợi dụng điều này, không ít đối tượng xấu dở “chiêu trò” để lừa nhằm trục lợi.

Còn nhớ cách đây không lâu, trong một lần có dịp vào công tác ở một xã của huyện Đăk Glei nằm ngay dưới chân núi Ngọc Linh, do cảnh giác, tôi đã nhờ một giáo viên ở địa phương mua giúp 1 lít mật ong rừng nguyên chất với giá 500 ngàn đồng. Mang về “khúm na khúm núm” cất kỹ trong bếp, vài tháng sau khi gia đình có việc lấy ra dùng, tôi phát hiện trong can “mật ong rừng Ngọc Linh nguyên chất” - như lời cam kết của người bán, mà tôi nhờ thầy giáo hôm nọ mua giúp, có gần một nửa phía bên dưới là đường, nửa phía trên là nước đường cùng với mùi khen khét. Lúc này tôi mới biết mình cũng bị mua trúng mật ong rừng Ngọc Linh dỏm.

Trên thị trường Kon Tum hiện nay có hàng chục loại mật ong khác nhau, khi rao bán ai cũng khẳng định đây chính là mật ong rừng thật, vì do có người quen trực tiếp lấy trên rừng. Tuy nhiên, khi mua về rồi người dùng mới biết đó không phải là mật ong rừng thật; để mua được một chai mật ong rừng nguyên chất thật sự trên thị trường hiện nay không phải dễ tí nào. Sự tinh vi của các đối tượng khi chế biến đã khiến cho những người đã từng sử dụng mật ong lâu năm và ngay cả người nhiều năm kinh nghiệm bán mật ong cũng không dễ dàng gì nhận ra.

Điều đáng nói là mật ong giả không chỉ đưa lên bán online công khai mà các đối tượng còn mang lên tận các xã vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số để bán, làm ảnh hưởng đến thương hiệu, làm mất niềm tin người dân.

Không chỉ có sâm Ngọc Linh dỏm, mật ong rừng Ngọc Linh dỏm mà hiện nay trên địa bàn tỉnh cũng có nhiều đối tượng chuyên đi chào bán một số đặc sản rừng khác… mà chất lượng không ai có thể kiểm soát được. Hầu hết khách khi mua hàng chỉ dựa vào niềm tin với người bán hàng là chính. Cho dù những người mua dùng các biện pháp dân gian để thử, tuy nhiên những biện pháp này không thể khẳng định chính xác được chất lượng thật của mặt hàng.

Thiết nghĩ, để tự bảo vệ sức khỏe mình và cho người thân, đồng thời không để các đối tượng xấu lừa, bên cạnh sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng thì cách tốt nhất chúng ta cần nâng cao cảnh giác và tuyệt đối không nên mua khi ta không thật am tường về nguồn gốc, xuất xứ của các sản phẩm rao bán, nhất là các sản phẩm rao bán trên mạng xã hội với các chiêu thức kể trên...

Minh Quang