Hạt nhân của kinh tế tư nhân ở nông thôn

Kinh tế nông hộ thúc đẩy kinh tế nông thôn phát triển. Ảnh: Q.T

Thời gian qua, kinh tế nông hộ ở tỉnh có những bước tiến quan trọng với nhiều mô hình, quy mô, chất lượng, hiệu quả kinh tế cao. Các mô hình kinh tế tiêu biểu hoạt động hiệu quả, như trồng cà phê, hồ tiêu, cao su, mắc ca, mía và trồng rau hoa gắn ứng dụng công nghệ cao; mô hình nông - lâm kết hợp vườn, ao, chuồng; mô hình vườn, rừng, cây dược liệu sản xuất gắn với thị trường; sản xuất nông nghiệp kết hợp tiểu thủ công nghiệp; sản xuất nông - lâm nghiệp kết hợp kinh doanh dịch vụ nông nghiệp.

Người dân đã chủ động áp dụng các giống cây, con mới có năng suất, hiệu quả cao vào sản xuất; ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào canh tác. Thực hiện tổ chức lại sản xuất nông nghiệp theo mô hình nông trang sinh thái đa dạng, phong phú, thích ứng với điều kiện nguồn lực hiện có và sản xuất gắn với nông sản phẩm chủ lực.

Từ quy mô sản xuất nhỏ lẻ, gia đình anh Nguyễn Viết Tài (thị trấn Đăk Glei, huyện Đăk Glei) đã đầu tư trên 200 triệu đồng cùng với người dân trên địa bàn thị trấn tập trung trồng sâm dây. Đến nay, gia đình anh đã liên kết với các hộ trồng được hơn 16ha sâm dây; các sản phẩm chế biến từ sâm dây của gia đình anh đã có mặt ở thị trường nhiều tỉnh, thành phố trong nước.

Anh Nguyễn Viết Tài chia sẻ: “Dưới tác động của cơ chế thị trường, những hộ dân sản xuất nông nghiệp như chúng tôi đã có nhiều đổi mới sáng tạo, không còn đơn thuần là “sản xuất tự cung tự cấp” mà ngày càng tham gia tích cực vào thị trường với vai trò như một doanh nghiệp nhỏ. Qua đó, góp phần xây dựng một hệ sinh thái đổi mới, phát triển”.

Tương tự, với mô hình kinh tế tập thể, HTX Nông nghiệp, Dịch vụ Minh Quân (thôn Đăk Xanh, xã Đăk Trăm, huyện Đăk Tô) đã kết nối, liên kết sản xuất với hơn 400 hộ nông dân trên địa bàn huyện, tạo sinh kế ổn định và nâng cao thu nhập cho bà con, trong đó hơn 70% là người DTTS. Không chỉ dừng lại ở hỗ trợ kỹ thuật, HTX còn chủ động ký kết bao tiêu các sản phẩm như sâm dây, khổ qua rừng, gừng, nghệ, ớt, góp phần giảm thiểu rủi ro “được mùa mất giá”, giúp bà con yên tâm sản xuất theo hướng bền vững.

Từ những cách làm trên, người dân, nhất là vùng DTTS đã thay đổi tập quán, tư duy, cách làm, lối sống dựa vào tự nhiên, dựa vào rẫy; hầu hết đất rẫy được bà con  chuyển đổi sang trồng các loại cây công nghiệp. Các hộ đã biết gắn bó với ruộng đất, chủ động đầu tư vốn để thâm canh tăng vụ; tích cực cải tạo vườn tạp trồng cây ăn quả, hoa màu và chăn nuôi gia cầm.

Bên cạnh đó, để có quỹ đất sản xuất nông nghiệp quy mô, hiện đại, tỉnh cũng đã chỉ đạo rà soát, tập trung đất đai, hình thành cánh đồng lớn và các vùng sản xuất tập trung phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Hiện nay, tỉnh đã công nhận 2 vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, 5 doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Đã hình thành các vùng sản xuất tập trung, quy mô lớn; đồng thời tăng cường ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất.

Sản phẩm nông nghiệp địa phương đã nâng cao thu nhập cho người dân. Ảnh: QT

Bà Y Hằng - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường chia sẻ: “Hiện nay, kinh tế nông hộ đang là mô hình kinh tế chính ở khu vực nông thôn. Mỗi hộ gia đình nông dân vừa là chủ thể sản xuất, vừa là người tiêu dùng, vừa chịu trách nhiệm quản lý và phân phối các nguồn lực của mình. Nhiều mô hình nông hộ đã vượt ra khỏi giới hạn sản xuất nông nghiệp, kết hợp thêm thương mại, du lịch sinh thái, chế biến nông sản, góp phần tích cực vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn”.

Mặc dù có vai trò quan trọng, nhưng kinh tế nông hộ còn gặp nhiều hạn chế như quy mô sản xuất nhỏ, thiếu vốn đầu tư, công nghệ lạc hậu, năng lực quản lý yếu và đặc biệt là tính liên kết thấp. Nhiều hộ nông dân vẫn sản xuất manh mún, thiếu định hướng thị trường, dễ bị tổn thương khi giá cả biến động hoặc gặp rủi ro thiên tai, dịch bệnh. Việc tiếp cận vốn, đất đai, khoa học công nghệ, thị trường vẫn là rào cản lớn khiến nhiều nông hộ khó mở rộng quy mô và chuyển đổi lên mô hình kinh doanh hiệu quả hơn.

Từ thực tế trên, việc nhìn nhận đúng vai trò của kinh tế nông hộ và có chính sách phát triển phù hợp sẽ không chỉ nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp mà còn góp phần hình thành một khu vực kinh tế tư nhân năng động, sáng tạo và bền vững.                                         

QUỐC TUẤN