Năm học mới ở vùng biên

Nếu có ai hỏi, điều gì ấn tượng nhất với bản thân trong mấy ngày qua, tôi sẽ chọn hình ảnh cô trò nhỏ ở xã Ia Đal, (huyện Ia H'Drai) xúng xính áo váy mới đến trường sau kỳ nghỉ hè. Vừa cẩn thận lựa bước qua vũng bùn lầy lội, em vừa vẫy tay chào bạn bè, nụ cười tươi rói trên môi...

Bình thường thôi mà - hẳn sẽ có người nghĩ vậy. Bởi theo lịch của ngành GD&ĐT tỉnh, bắt đầu từ sáng 16/8, tất cả các trường trung học cơ sở, trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh bước vào năm học mới. Tất nhiên, huyện biên giới Ia H'Drai cũng không ngoại lệ.

Nhưng chắc chắn họ sẽ đồng ý với tôi nếu như biết rằng, chỉ mới ít ngày trước thôi, gia đình cô trò nhỏ ấy gần như trắng tay sau cơn lũ bất ngờ ập đến. Nước ngập đến mái nhà; tài sản bị cuốn trôi, bao gồm cả quần áo, sách vở, bút mực mà bố mẹ chắt chiu mua sắm dần để chuẩn bị cho em bước vào năm học mới.

Có không ít bạn bè cùng lớp, cùng trường cũng gặp hoàn cảnh tương tự, nhưng cũng như em, không có bạn nào vắng mặt trong buổi học đầu tiên.

Hôm ấy, sau nhiều ngày mưa dầm dề, u ám, núi rừng Ia H'Drai bỗng nhiên hửng nắng, xóa tan “khoảng không mệt mỏi” đang bao trùm lên những mái nhà. Các con đường qua suối, qua rừng tới trường chưa khô ráo, có nơi còn ngập nước, nên các em phải đi từ rất sớm.

Đến sớm hơn cả là những thầy, cô giáo.

Để chuẩn bị cho năm học mới, từ nhiều ngày trước, các thầy, cô ở Ia H'Drai đã dầm mưa cùng bộ đội, công an, phụ huynh thu dọn bùn đất, lau rửa phòng học, dọn cỏ sân trường, công việc vất vả từ sáng sớm đến chiều tối. Ngày nghỉ, thầy cô lại phân công nhau đến các thôn, từng nhà vận động các em đến trường. 

Và vui thay, sự vất vả ấy được đền đáp bằng con số ấn tượng ngày tựu trường. Trưởng phòng Giáo dục huyện - Nguyễn Quang Thọ phấn khởi thông báo rằng: Mặc dù mới vượt qua những ngày mưa mưa lũ, nhiều đoạn đường vẫn ngập trong nước, thậm chí có thôn còn bị chia cắt bởi đường sạt lở, nhưng tỷ lệ học sinh đến lớp ngày đầu vẫn đạt gần 100%.

Mặc cho bùn đất dính đầy chân, các em nhanh chóng nhập hội với nhau. Ngày đầu tiên đến trường sau kỳ nghỉ hè thật vui. Học trò vùng sâu vẫn đi những đôi dép tổ ong đã rách, vẫn mặc những bộ đồng phục cũ, vẫn cười đùa, nghịch ngợm những trò của tuổi "nhất quỷ, nhì ma...". Xung quanh là những ánh nhìn bao dung của thầy cô và cha mẹ.

Tôi hiểu rằng, niềm vui năm học mới không phân biệt vùng thuận lợi hay khó khăn. Và, các em xứng đáng được hưởng niềm vui trọn vẹn ấy.

Trước cổng trường tôi gặp một người quen. Hôm nay, cùng những đồng nghiệp khác, cô H. đến lớp từ 6h sáng để đón học sinh. Sẽ nhiều việc lắm đây - cô cười - Sau khi nhận lớp, ổn định tổ chức xong, việc đầu tiên mà em làm sẽ là nắm lại hoàn cảnh của từng em học sinh để có kế hoạch giúp đỡ cụ thể.

Nhìn các em học sinh xúm xít quanh cô giáo trẻ, mấy ai biết được rằng, ngày vào Ia H'Drai nhận công tác, nhìn rừng núi âm u, nhà cửa lác đác bên sườn núi, trường lớp tạm bợ, dụng cụ dạy học thiếu thốn, số học sinh thường xuyên bỏ học khá nhiều, H. đã định bỏ... về.

"Nhưng bây giờ em chẳng muốn đi đâu nữa. Lên đây thì ở lại đây. Bao giờ bén rễ xanh cây mới về"- đọc xong câu ca dao “cải biên” cho tôi nghe, H. cười, tiếng cười thanh thoát.

Cũng ở cổng trường, tôi thấy một ông bố đứng tần ngần bên chiếc xe máy bê bết bùn đất. Anh đang dõi theo đứa con gái đang vui chơi với bạn bè bằng ánh mắt thương yêu. Thì ra, anh chính là bố của cô trò nhỏ xúng xính áo váy mới, hồi nãy vừa rón rén lựa bước qua vũng bùn vừa vẫy tay chào bạn bè, nụ cười tươi rói trên môi. 

"Từ nhà tôi đến trường khá xa anh ạ, nên tôi phải đưa cháu đi. Có mấy đoạn đường vẫn bị ngập nước, hoặc đầy bùn nên quần áo lấm lem hết cả. Sau lũ, công việc ở nhà cũng đang bộn bề lắm, nhưng phải tạm gác sang một bên để đưa cháu đến lớp anh ạ"- anh kể.

Trời vừa hửng nắng được ít lâu lại kéo mây xám xịt và bắt đầu mưa. Những bậc phụ huynh nghi ngại nhìn nhau, hẳn họ nghĩ đến đoạn đường về, nhưng không có một tiếng phàn nàn. Họ vẫn kiên nhẫn đợi...

Kể từ lúc ấy, tôi đã quyết định phải kể về ngày đầu tiên của năm học mới ở vùng biên...

Hồng Lam