Hoa xuyến chi

Lướt Facebook thấy mấy người bạn chia sẻ tác dụng của hoa xuyến chi, một loại hoa dại mọc ở khắp mọi nơi, nhất là ở ven đường, ven đồi. Vì tò mò, tôi đã dành suốt cả buổi chiều hôm ấy để lên Google tìm hiểu về loài hoa này. Và tôi không khỏi ngạc nhiên khi thấy một loài hoa dại lại có rất nhiều tác dụng trong chữa các bệnh như đường ruột, đau lưng, rắn cắn, mề đay, lở loét, mẩn ngứa do dị ứng thời tiết, đau mắt đỏ, viêm gan vi rút…

Xuyến chi là loài hoa hoang dại, còn được gọi với những cái tên khác như đơn buốt (hoặc đơn kim), cúc áo, song nha lông, quỷ châm thảo. Theo đông y, xuyến chi có vị đắng, ngọt nhạt, hơi cay, tính hàn giúp thanh nhiệt, giải độc, sát trùng. Xuyến chi còn có tác dụng chữa các bệnh ngoài da do mẩn ngứa, mẩn đỏ, chữa viêm họng, viêm ruột, viêm thận cấp, mày đay và được dùng để chữa ho và giảm đau.

Hoa xuyến chi với màu trắng tinh khôi như sắc áo học trò. Ảnh minh họa

Xuyến chi không nở theo mùa, cũng không cao quý, kiêu sa, rực rỡ như lan, hồng, cúc... Loài hoa dân dã này khiến những ai đứng trước nó cũng phải thốt lên rằng: Chúng thật dịu dàng và trong sáng. Mỗi bông hoa có năm cánh với màu trắng tinh khôi như sắc áo học trò. Thật tuyệt khi ai đó ví von, năm cánh hoa mỏng manh ôm vào lòng hạt nắng vàng mật và đài hoa như bàn tay xanh ngắt khum khum nâng niu đóa hoa bé nhỏ.

Ngày còn nhỏ, mỗi lần đi chăn trâu, cắt cỏ chúng tôi thường ngắt từng bông hoa xuyến chi để cài lên đầu hoặc cắt từng nắm rồi cột thành bó nhỏ tặng nhau nhưng không biết tác dụng cũng như ý nghĩa của loài hoa này.

Loài hoa mộc mạc, giản dị, chân quê như xuyến chi vốn dĩ gầy gò, mảnh khảnh như vậy nhưng lại tiềm tàng sức sống mãnh liệt, kiên cường đến thế. Chúng sống khỏe ở bất cứ nơi đâu kể cả nơi đó là ghềnh đá, bãi cát, bên đường tàu hay triền đê, vệ đường; dù tiết trời có khắc nghiệt bởi mưa dầm, gió bấc, khô cằn hay nắng hạn.

Năm 2014, Hoa xuyến chi đã được cố đạo diễn Nguyễn Hữu Luyện xây dựng thành bộ phim dài 3 tập, kể về một chuyện tình éo le. Vì bị cha mẹ bắt ép phải lấy người khác, cô gái quá đau khổ, sinh bệnh và qua đời. Thương nhớ người yêu, chàng trai không giấu được nước mắt, và những giọt nước mắt của anh rơi xuống, chạm vào các viên ngọc, làm chúng tan chảy, rơi xuống đất, để rồi sau đó nơi ấy mọc lên loài hoa xuyến chi bé nhỏ.

Và xuyến chi đã trở thành niềm thương, nỗi nhớ của biết bao người. Tôi thơ thẩn dọc theo con đường mọc đầy xuyến chi. Hoa vẫn vẹn nguyên sắc, vẫn lặng lẽ hương thầm, vẫn rực rỡ trong gió sương. Từng vạt xuyến chi trải dài như vạt áo hoa tô điểm cho quê hương, đất trời thêm tươi đẹp.

Mạnh Thắng