Hẹn hò với mùa xoài

Đâu mỗi trẻ nhỏ hò hẹn với mùa xoài. Mùa này, các buổi chuyện trò của người lớn cũng phảng phất hương vị của xoài. Ra chợ, dọc bên các vệ đường, vườn nhà, đâu đâu cũng ngập sắc vàng óng ả và mùi thơm ngan ngát rất riêng của xoài trên vùng đất cao nguyên nắng gió.

Có lẽ hợp với đất đỏ bazan, với nắng vàng trải đều cả mấy tháng trời, từ khi khai hoa cho đến khi kết quả mà cây xoài trở nên thiết thân với mỗi gia đình. Đâu chỉ những hộ trồng xoài để lấy đó làm nguồn thu, mà nhiều người có khoảnh vườn nho nhỏ cũng chọn trồng cây xoài, vừa cho bóng mát vừa cho quả ngọt để hò hẹn nhau suốt mấy tháng trời.

Hẹn hò với mùa xoài, thôi thì, đủ các kiểu, từ khi quả hãy còn xanh cho đến khi chín vàng óng ả. Chiều chiều, xóm làng ngồi chuyện trò, nhìn cây xoài lúc lỉu quả xanh như nắm tay con trẻ trước vườn nhà, lại nghĩ đến món xoài xanh chấm mắm ruốc hay xoài xanh chấm mắm đường, ớt. Xoài xanh chấm mắm ruốc hay nước mắm đường ớt tùy theo sở thích mỗi người, nhưng chỉ nghĩ tới thôi đã trỗi dậy bao sự thèm thuồng. Vậy là trong khi người này với tay hái vài ba quả, rửa sơ, cắt gọt thành từng miếng nhỏ, thì người khác đã xăng xái đi làm chén mắm ruốc hay làm chén nước mắm bỏ ngập đường và ớt. Vị chua chua của xoài xanh, vị mằn mặn của mắm, vị cay cay của ớt, tất cả trộn lẫn lại thành vị ngon khó cưỡng.

Mùa xoài. Ảnh: VOV

Thêm vài ba tuần, quả xoài già thêm một chút, nào đâu những buổi hò hẹn của con trẻ, của chị em mà cả cánh đàn ông cũng có món xoài chấm muối ớt. Xoài thái từng lát, chấm vào chén muối ớt, vừa hít hà vị cay cay, vừa đậm đà vị mằn mặn của muối, xen lẫn vị chua chua ngọt ngọt của xoài, câu chuyện thêm vui, ly bia giải khát chiều hè thêm ngọt. Nhất là đám trẻ nhỏ giỏi sáng tạo, cũng là xoài thái từng lát nhỏ, chúng bỏ vào trong hộp nhỏ xinh, thêm muối ớt vào lắc đều gọi là xoài lắc, gọn gàng cất trong chiếc ba lô, thành món ăn vui trên đường đến trường, đến lớp.

Ngoài chấm muối ớt, quả xoài tầm này còn được thái từng sợi mỏng để làm gỏi. Từ các món gỏi sang chảnh ngoài nhà hàng như gỏi sứa, gỏi hải sản, gỏi bò bắp, hay những món bình dân như bánh tráng trộn, gỏi cá khô. Mà nhắc đến món gỏi cá khô xoài thì phải kể đến gỏi cá khô cơm sông Sê San. Cá khô Sê San mùa này đượm nắng, rang ít cá, bào nhỏ quả xoài, thêm rau thơm các loại, trộn gia vị mắm muối, bữa ăn mỗi gia đình mùa xoài thêm đưa cơm.

Sau những hẹn hò với xoài non, xoài xanh, đến tầm tháng năm, xoài lúc lỉu trái chín. Từng trái xoài tươi ngon đậm đà vị đất hương trời còn ứa nhựa mới hái, chẳng cần phải nhọc nhiều công chế biến, ăn kiểu gì cũng ngon. Tần tảo với ruộng đồng, mưa nắng, phút giải lao chỉ cần với tay hái quả xoài chín là người nông dân đã như được tiếp thêm nguồn năng lượng. Đám trẻ nhỏ mải chơi nơi đầu xóm cũng vậy, chẳng cần dao, chẳng cần cắt gọt, cầm nguyên quả xoài chín cứ thế mà lột vỏ ăn. Người cẩn thận hơn một chút gọt vỏ, cắt từng miếng nhỏ. Có người chọn những quả chín nhất rồi thái nhỏ, dầm nhuyễn, thêm chút sữa, chút đá, là có món sinh tố xoài hay xoài dầm cho ngày hè.

Xoài trên đất Kon Tum cũng đủ các loại, từ giống xoài lâu đời mà mọi người vẫn quen gọi là xoài mủ hay xoài ngọt cho đến những giống xoài mới sau này như xoài Thái, xoài Úc, xoài Ấn... Trồng kiểu như vừa làm cây bóng mát, vừa có trái ăn vui trước sân nhà nhất vẫn là giống xoài mủ. Chẳng phải màu vàng mơ như xoài cát nức tiếng, chẳng phải trái to như xoài Úc, xoài Ấn mới có sau này, xoài mủ trái to hơn nắm tay người lớn và màu vàng đậm, vị ngọt, vị thơm riêng có mãi vấn vương bao người.

Nên cứ đến mùa xoài, cây nhà lá vườn sẵn có, mỗi người đều như được mời, được gọi. Khỏi phải đến vị ngọt lịm kéo dài, khỏi phải nói đến hương thơm ngan ngát của xoài Kon Tum như một món quà mà đất trời ban tặng. Ai nấy dẫu tầm này cũng hào hứng lắm với món gỏi gà măng cụt, nhưng mà xa xôi quá, thôi thì tự tạo trend hò hẹn với các món xoài vậy. Mùa xoài mà!

NGUYÊN PHÚC