Đừng hại chính mình và cộng đồng vì thiếu ý thức

Dưới ánh đèn đường, thỉnh thoảng lại có một chiếc khẩu trang y tế nằm vương vãi. Nữ công nhân môi trường đô thị cẩn thận dùng chổi gom từng cái dồn vào túi ni lon, buộc chặt, rồi mới cho vào xe thu gom rác.

"Ở tuyến đường này, mỗi ngày em thu gom được hàng chục khẩu trang y tế đã qua sử dụng vứt bừa bãi ấy chứ. Thật tình là em cũng lo ngại lắm, nhưng nhiệm vụ mà, không thu gom sao được. Sao lại có những người thiếu ý thức như vậy chứ?" - cô vừa làm việc vừa phàn nàn.

 Theo cô, do có thiết kế gọn nhẹ nên khi vứt ngoài đường, khẩu trang y tế rất dễ bị tác động của gió và sự di chuyển của các loại phương tiện bay dạt đi khắp nơi, và có thể vướng vào bất cứ đâu, từ bãi cỏ, chân tường, miệng cống đến hàng rào công sở… rất khó để thu gom hết được.

Bản thân tôi đã từng mất cả ngày chạy lòng vòng trên các tuyến đường để tìm hiểu về thực trạng này, và kết quả làm tôi choáng váng. Chỉ trên đường U Rê khá ngắn, tôi đã đếm được hơn 20 chiếc khẩu trang y tế vứt ven đường.

Ở bãi đất trống cạnh số nhà 116 đường Trần Phú, một nhóm trẻ đang nô đùa, điều đáng nói là trên bãi đất ấy có không ít rác khẩu trang y tế. Khi tôi dừng lại chụp ảnh, một thanh niên tò mò đến gần xem và cũng tá hỏa trước cảnh tượng ấy.

"Phải huy động mọi người thu gom lại thôi" - anh quả quyết. "Nhưng cái gốc của vấn đề vẫn là ý thức của người sử dụng chúng - tôi thăm dò - Một số người chỉ nghĩ đến chuyện bảo vệ mình mà không quan tâm đến những người xung quanh".

"Đúng là không thể chấp nhận được khi nhìn thấy hình ảnh này. Vì muốn bảo vệ mình, nhiều người chấp nhận chen lấn, lùng sục mua khẩu trang y tế cho bằng được, dù với giá "cắt cổ", nhưng thật đáng buồn khi họ lại sử dụng một cách thiếu ý thức, chỉ nghĩ đến chuyện bảo vệ mình, sử dụng xong vứt bừa đâu đấy, như thế là làm hại người khác, thực ra cũng là làm hại chính mình và người thân của mình, vì tạo thêm con đường lây lan nhanh cho vi rút" - anh chia sẻ.

Khẩu trang đã sử dụng bị vứt bừa bãi trên đường phố... Ảnh: HL

Có thể nói, rác khẩu trang y tế vương vãi khắp nơi đang là thực trạng đáng quan ngại, đặc biệt là với công tác phòng dịch, trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 đang có diễn biến hết sức phức tạp. Bất cứ ở đâu, trên đường phố, công viên, quán xá..., từ nội thành đến vùng ven, ta đều có thể dễ dàng bắt gặp những chiếc khẩu trang y tế đã qua sử dụng được vứt vô tội vạ, không chỉ gây mất mỹ quan đô thị, ô nhiễm môi trường mà còn gây khó khăn lớn cho công tác phòng dịch.

Theo các chuyên gia y tế, khẩu trang y tế đã qua sử dụng vứt ngoài đường có thể còn chứa những loại vi rút gây bệnh (trong trường hợp người sử dụng mắc bệnh), khoảng thời gian chúng có thể tồn tại ở môi trường bên ngoài từ 30-60 phút, nên khi vứt ra mà không bỏ vào thùng rác sẽ phát tán ra môi trường, như trôi theo nước, đi vào đất, bay vào không khí, khi ấy cơ hội phát tán của vi rút sẽ cao hơn, đồng nghĩa với việc những người xung quanh sẽ nguy hiểm. Vì vậy, việc vứt khẩu trang y tế đã sử dụng bừa bãi là hành vi rất đáng phê phán.

Nên đeo khẩu trang đúng với khuyến cáo mới nhất theo khuyến cáo của Bộ Y tế, tức là không nên sử dụng lại khẩu trang, không được dùng tay tiếp xúc trực tiếp với bề mặt khẩu trang, sau khi sử dụng xong nên bỏ đúng nơi quy định, có thùng rác đậy nắp để tránh việc vi rút và mầm bệnh phát tán ra môi trường, đặc biệt là trong thời điểm dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp này.

Mới đây, Bộ Y tế đã có công văn gửi các bộ, ngành liên quan và UBND tỉnh, thành phố đề nghị xử lý nghiêm đối với hành vi vứt, thải bỏ khẩu trang không đúng nơi quy định. Theo đó, nhằm hạn chế sự lây lan dịch bệnh Covid-19, Tổ chức Y tế thế giới và Bộ Y tế đã khuyến cáo người dân áp dụng các biện pháp phòng ngừa, trong đó có việc sử dụng và thải bỏ khẩu trang sau khi sử dụng đúng nơi quy định. Tuy nhiên, hiện vẫn có tình trạng người dân vứt bỏ khẩu trang bừa bãi, không đúng nơi quy định, có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường và lây lan dịch bệnh.

...ở bãi đất trống. Ảnh: HL

Căn cứ Nghị định của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, Bộ Y tế đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các đơn vị chuyên môn tăng cường truyền thông, hướng dẫn người dân sau khi tháo khẩu trang cho ngay vào thùng đựng chất thải có nắp đậy kín theo quy định và rửa sạch tay; bố trí đầy đủ thùng đựng chất thải có nắp đậy kín tại nơi công cộng.

Đặc biệt, tăng cường kiểm tra, xử phạt đối với các hành vi vứt, thải bỏ khẩu trang không đúng nơi quy định theo Điểm c, Điểm d, Khoản 1, Điều 20 Nghị định số 155/2016/NĐ-CP ngày 18/11/2016 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.

Như vậy, người vứt khẩu trang y tế trên vỉa hè, đường phố có thể chịu mức xử phạt tối đa lên tới 7 triệu đồng.

Rõ ràng đây là một động thái cần thiết của ngành Y tế trước tình trạng đáng báo động này. Tuy nhiên, mọi chế tài xử lý đều chỉ mang ý nghĩa răn đe, điều quan trọng nhất vẫn là mỗi người trong chúng ta biết và thực hiện sử dụng khẩu trang y tế đúng cách, đừng hại cộng đồng và chính mình vì thiếu ý thức.

Bạn có làm được không?

Hồng Lam