“Dự án triệu đô” gần 20 năm vẫn còn dở dang

Điệp khúc… cam kết hoàn thành đúng tiến độ

Dự án Nhà máy bột giấy và giấy Tân Mai được cấp phép thăm dò từ thập niên 90 của thế kỷ trước. Đến năm 2009, Dự án chính thức khởi công trước niềm vui của chính quyền và nhân dân huyện Đăk Tô - nơi nhà máy đóng chân. Vậy nhưng, gần 20 năm qua, từ khi dự án manh nha đến nay,  người dân vẫn chưa thôi mong chờ vào dự án bởi những lời hứa, lời cam kết của nhà đầu tư. 

Đã 2 năm sau lời cam kết của ông Ninh Đức Yên - Giám đốc Công ty CP Tập đoàn Tân Mai Tây Nguyên nhưng dự án vẫn chưa có chuyển biến. Trên diện tích đất dành cho dự án rộng hơn 150ha này vẫn không có vết tích của việc xây dựng mới. Hai khu nhà kho nằm cô quạnh giữa mênh mông đất dùng để cất giữ và bảo quản hàng chục tấn máy móc cũ được nhập từ New Zealand và Phần Lan.

Cách đó vài chục mét, 3 khu nhà kho được xây dựng dang dở, theo thời gian những bức tường gạch đỏ au nay đã bị nhuộm rêu xanh. Nhiều khu mới chỉ hoàn thành phần móng, lâu năm cỏ mọc um tùm….

Ông A Déo (58 tuổi), ở làng Đăk Rao Lớn, thị trấn Đăk Tô, huyện Đăk Tô cho biết, gia đình ông nhường đất cho Dự án Nhà máy bột giấy và giấy Tân Mai này 2,9ha đất và di dời nhà ở từ năm 2001. Thế nhưng, mãi đến nay vẫn chưa thấy nhà máy này hoạt động. Lâu lắm rồi có thấy người ta thi công hay làm gì đâu, máy móc họ bỏ không phải thuê 3, 4 người dân bảo vệ.

Chắc chắn rằng, niềm tin của người dân nhường đất cho dự án trên sẽ còn phải kéo dài thêm nữa, khi tại cuộc làm việc mới nhất giữa tỉnh và đơn vị chủ đầu tư, phía Công ty CP Tập đoàn Tân Mai Tây Nguyên lại tiếp tục đưa ra những cam kết mới.

Theo đó, từ quý I/2018 đến cuối quý II/2018 là thời gian nhà thầu tư vấn nước ngoài thiết kế lắp đặt, nhà thầu tư vấn trong nước thiết kế xây dựng nhà xưởng và đấu thầu xây dựng. Đầu quý III/2018 đến cuối quý IV/2018 xây dựng nhà xưởng chính, móng máy và bể chứa, mua thiết bị bổ sung. Đầu quý I/2019 đến cuối quý II/2019 sẽ tiếp hành lắp đặt thiết bị BCTMP (công nghệ bột hóa nhiệt cơ tẩy trắng). Quý III/2019 đến đầu Quý I/2020 sẽ hoàn thiện dự án và tiến hành vận hành thử nghiệm có tải.

Có lẽ, vì những lần cam kết nhưng không hoàn thành đã khiến niềm tin vào dự án này của tỉnh mất đi. Theo ông Nguyễn Đình Bắc - Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh, ban đầu Dự án sẽ được xây dựng trên diện tích hơn 157ha, công suất 130.000 tấn/năm. Năm 2012, khi đã đầu tư xong dây chuyền sản xuất giấy in và giấy viết cao cấp thì nâng công suất lên 200.000 tấn/năm. Có điều, kể từ cấp giấy chứng nhận đầu tư đầu tiên (ngày 13/7/2009) đến nay đã nhiều lần thay đổi: cấp thay đổi lần 1 ngày 14/10/2010, lần 2 là ngày 19/12/2011, lần 3 ngày 29/12/2014. Thực tế, từ năm 2014 đến nay, Dự án vẫn án binh bất động. 

Đến 31/8/2017, tỉnh tiếp tục cho phép điều chỉnh tiến độ thực hiện dự án và cấp thay đổi giấy chứng nhận đầu tư. Điều chỉnh tổng vốn đầu tư dự án xuống còn 1.300 tỷ đồng và diện tích đất là 57ha (giảm 100ha so với quyết định đầu tư ban đầu ngày 13/7/2009).

Mới đây, khi kiểm tra và làm việc với đoàn công tác của UBND tỉnh, Tập đoàn Tân Mai Tây Nguyên cũng cam kết thực hiện xây dựng dự án đúng tiến độ và vận hành chạy thử bắt đầu chạy có tải vào quý I/2020. Công ty này cũng đảm bảo có 3.500ha cây nguyên liệu ở các tỉnh Tây Nguyên để thế chấp lấy vốn đầu tư dự án. Hiện tại, dự án này đã hoàn thành thiết kế lắp đặt thiết bị và hứa hẹn trong năm 2018 sẽ xây dựng xong nhà xưởng chính, máy móc, bể chứa và đầu tư thiết bị bổ sung…

Khó thu hồi dự án nếu tiếp tục chậm tiến độ

Sau nhiều lần cam kết, hứa hẹn, điều chỉnh dự án… nhưng bóng dáng về Nhà máy bột giấy và giấy Tân Mai - Kon Tum vẫn xa vời với người dân. Và cái khó của tỉnh Kon Tum chính là phương án xử lý khi “Dự án triệu đô” vẫn không thể hoàn thành và đưa vào hoạt động.

Với tổng mức đầu tư sau nhiều lần điều chỉnh là hơn 1.300 tỷ đồng, nhưng đến nay, giá trị thực hiện của Dự án triệu đô này mới chỉ vọn vẹn hơn 760 triệu đồng. Dù rất lạc quan với cam kết của nhà đầu tư, nhưng những người làm quản lý, giám sát của tỉnh cũng đã hết niềm tin về một nhà máy giấy hoàn thiện. 

Theo ông Hà Tấn - Trưởng phòng Doanh nghiệp kinh tế tập thể và tư nhân, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh: Giờ đây rất khó xử lý dự án này. Nếu dự án không hoàn thành và tiếp tục chậm tiến độ theo như cam kết thì cũng không thể thu hồi quyết định đầu tư được bởi tài sản trên đất của doanh nghiệp đã có. Muốn thu hồi thì phải có một nhà đầu tư khác chuyển nhượng lại phần tài sản đó. Tỉnh thì không có nguồn vốn nào để có thể đền bù hay tiếp tục hỗ trợ để đầu tư cho dự án. Bây giờ chỉ mong phía đơn vị chủ đầu tư thực hiện đúng như cam kết, sớm đưa dự án vào hoạt động.

Hy vọng, dự án nhà máy giấy sẽ hoàn thành và vận hành, giúp kinh tế tỉnh phát triển, tạo công ăn việc làm, nâng cao đời sống người dân trong khu vực dự án như mục tiêu mà dự án đã “vẽ” ra từ thế kỷ trước.

Quang Thái