Đọt bí vườn nhà

Nó theo chân bà, nhanh tay cắt những ngọn (đọt) to, mập. “Đọt bí tỉa thưa luôn là loại rau ngon nhất!”. Bà nó chả từng bảo thế còn gì! Vậy nên, vườn nhà bao nhiêu là rau là cây, song với nó, đọt bí luôn được xếp vào top đầu “ khoái khẩu”.

Nhà nằm ở lưng đồi cao, lâu giờ, mảnh vườn rộng nằm về phía Tây thường được tỉa bắp vào vụ Đông Xuân. Sau khi thu hoạch bắp, bà thường chuyển sang trồng bí xanh, bí đỏ. Ngày trước, bí đỏ chủ yếu được trồng lấy quả, để dành ăn được lâu ngày. Vì vậy, đọt bí tỉa thưa, chỉ là những khi “tranh thủ”.

Rau bí đặc thù lớp vỏ phủ ngoài cả thân cả lá đều dày, có nhiều lông tơ, cảm nhận bằng tay thì rất nhám; cho nên, trước khi “chế biến”, cần được “làm sạch” bằng cách tước bỏ “áo” ngoài.

Ảnh minh họa

Hồi nhỏ, cậu bé hay giúp bà nhặt rau, nên rành điều này. Nhặt bí khi đọt lá còn tươi luôn dễ dàng hơn, vì có tước bỏ đi hay ngắt đoạn ra đều nhẹ nhàng, thuận tiện. Lỡ đà, để bí héo lại, thì không dễ tước, mất nhiều thời gian, mà còn giảm nhiều “độ” ngon.

Từ lâu, nó đã để ý ngóng xem chính bà tự tay nấu nướng. Rau bí nhặt sạch, thả vào nồi nước vừa sôi, “chín vừa” giữ màu xanh ngắt. Đọt bí luộc lên, chấm cùng mắm nêm mằn mặn cay cay. Thi thoảng “đổi vị”, bí được xào tỏi với chút dầu, thơm nức. Chỉ bấy nhiêu thôi, những bữa cơm đạm bạc còn đậm đà đến bây giờ.

Trước khi vào mùa thu hoạch, bà thường “chấm” sẵn vài quả để cho thật “già”, vừa to lại còn đẹp nhất, giữ dành làm giống vụ sau. Hạt bí được lấy hết ra khỏi ruột, rửa qua cho rã phần màng sợi bám, rồi đem phơi nắng cho thật khô; sau đó, bỏ vào trong ống lồ ô nút kín, treo nơi góc bếp. Bí có thể mọc quanh năm, song phù hợp nhất là được gieo trồng trước khi mưa tới.

Thuận theo thói quen tiêu dùng, sau này, bí vườn, có nhà chỉ chuyên lấy đọt. Thay vì để dành hạt giống, đã có nguồn giống được tạo ra từ quá trình ứng dụng công nghệ sinh học. Cây bí “siêu ngọn” được trồng không những khỏe mạnh mà đáng kể là nhiều đọt to và dài nên năng suất hơn. Bí trồng sau chừng hai tháng là cắt đọt lứa đầu, sau thì tiếp tục bón chăm để thu đợt mới.

Sau mấy ngày mưa nắng sụt sùi, rau bí đỏ vẫn vươn đọt mới. Sách vở gọi nó là “rau toàn năng”, chẳng hề thuộc hạng “cao lương” nhưng được nhiều người ưa chuộng.

Đất vườn xoay vòng gần như quanh năm, đọt bí luôn sẵn người mua, nên người trồng như bà càng thêm dễ bán.

Món ngon bây giờ thường thêm không ít phụ gia, riêng đọt bí từ lâu đến nay vẫn chỉ giản đơn mà vị, hương mãi nhớ.

Thanh Như