Nhận biết về tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông và quy định thu đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông

Trong quá trình lưu thông do nhiều nguyên nhân khác nhau, chất lượng đồng tiền giảm dần theo thời gian. Đối với tiền cotton, sau một thời gian lưu thông, đồng tiền cotton hay bị bẩn, nhàu nát, sờn, rách, hấp thụ nhiều loại tạp chất và thường sau 20-44 tháng sử dụng tuỳ theo từng loại mệnh giá, sẽ phải thu hồi, thay thế; đối với tiền polymer, sau một thời gian sử dụng, do mực in bị mòn, màu sắc của đồng tiền sẽ nhạt hơn, mất một phần hình ảnh, hoa văn trên đồng tiền… bình quân sau 5-7 năm sử dụng phải thay thế.

Nhằm mục đích không để những đồng tiền rách, bẩn, cũ, hư hỏng, mờ nhạt hình ảnh hoa văn, chữ số… do được sử dụng, trao đổi nhiều lần còn tồn đọng trong lưu thông, Ngân hàng Nhà nước mong muốn Nhân dân hưởng ứng chủ trương làm sạch đẹp đồng tiền trong lưu thông bằng việc bảo quản tốt đồng tiền và chủ động đến các Ngân hàng, Kho bạc Nhà nước để đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông, góp phần làm sạch đẹp đồng tiền trong lưu thông.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư số 25/2013/TT-NHNN ngày 02/12/2013 Quy định về thu đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông, trong đó quy định không thu phí đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông để khuyến khích người dân đến ngân hàng đổi lấy những đồng tiền tốt hơn; đồng thời, tăng cường chỉ đạo, kiểm tra các ngân hàng trong việc chấp hành quy định về tuyển chọn, thu đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông, đảm bảo thuận tiện cho nhân dân khi có nhu cầu đổi loại tiền.

1. Nhận biết về tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông

Theo quy định tại Thông tư số 25/2013/TT-NHNN ngày 02/12/2013 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông bao gồm:

- Tiền rách nát, hư hỏng do quá trình lưu thông (nhóm nguyên nhân khách quan): Tiền giấy bị thay đổi màu sắc, mờ nhạt hình ảnh hoa văn, chữ, số; nhàu, nát, nhoè, bẩn, cũ; rách rời hay liền mảnh được can dán lại nhưng còn nguyên tờ tiền; Tiền kim loại bị mòn, han gỉ, hư hỏng một phần hoặc toàn bộ hình ảnh, hoa văn, chữ, số và lớp mạ trên đồng tiền.

- Tiền rách nát, hư hỏng do quá trình bảo quản (nhóm nguyên nhân chủ quan): Tiền giấy bị thủng lỗ, rách mất một phần; tiền được can dán; cháy hoặc biến dạng do tiếp xúc với nguồn nhiệt cao; giấy in, màu sắc, đặc điểm kỹ thuật bảo an của đồng tiền bị biến đổi do tác động của hóa chất (như chất tẩy rửa, axít, chất ăn mòn…); viết, vẽ, tẩy xóa; đồng tiền bị mục hoặc biến dạng bởi các lý do khác nhưng không do hành vi hủy hoại; Tiền kim loại bị cong, vênh, thay đổi định dạng, hình ảnh thiết kế do tác động của ngoại lực hoặc nhiệt độ cao; bị ăn mòn do tiếp xúc với hoá chất.

- Tiền bị lỗi kỹ thuật do quá trình in, đúc của nhà sản xuất như giấy in bị gấp nếp làm mất hình ảnh hoặc mất màu in, lấm bẩn mực in và các lỗi khác trong khâu in, đúc.

2. Quy định về thu đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông

- Đối với tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông do nhóm nguyên nhân khách quan và bị lỗi kỹ thuật do quá trình in, đúc của nhà sản xuất, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước, đơn vị thu đổi có trách nhiệm thực hiện việc thu, đổi ngay cho khách hàng có nhu cầu, không hạn chế số lượng, không yêu cầu thủ tục giấy tờ.

- Đối với tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông do nhóm nguyên nhân chủ quan, khách hàng nộp hiện vật cho Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước, đơn vị thu đổi. Các đơn vị nhận và xét đổi theo các điều kiện sau:Tiền rách nát, hư hỏng không phải do hành vi hủy hoại; Trường hợp tờ tiền bị cháy, thủng, rách mất một phần thì diện tích còn lại phải bằng hoặc lớn hơn 60% so với diện tích tờ tiền cùng loại; nếu được can dán thì phải có diện tích tối thiểu bằng 90% so với diện tích tờ tiền cùng loại và đảm bảo nguyên gốc, nguyên bố cục một tờ tiền (mặt trước, mặt sau; trên, dưới; bên phải, bên trái), đồng thời nhận biết được các yếu tố bảo an.

- Đối với tiền polymer bị cháy hoặc biến dạng co nhỏ lại do tiếp xúc với nguồn nhiệt cao, thì diện tích còn lại tối thiểu phải bằng 30% so với diện tích tờ tiền cùng loại và còn giữ nguyên bố cục một tờ tiền, đồng thời nhận biết được ít nhất hai trong các yếu tố bảo an như: yếu tố hình ẩn trong cửa sổ nhỏ, mực không màu phát quang, phát quang hàng số sêri, dây bảo hiểm, yếu tố IRIODIN, chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Căn cứ các điều kiện xét đổi, Ngân hàng Nhà nước, các đơn vị thu đổi thực hiện đổi cho khách hàng và không thu phí đổi tiền, vì vậy người dân cần chủ động đến các Ngân hàng, Kho bạc Nhà nước để đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông, nhằm thực hiện tốt, hiệu quả chủ trương làm sạch đẹp đồng tiền Việt Nam trong lưu thông.

NHNN chi nhánh tỉnh Kon Tum