Bảo đảm an toàn hồ đập trong mùa mưa bão

Trong công tác quản lý và khai thác các công trình thủy lợi, việc bảo đảm an toàn hồ đập, hạn chế thấp nhất những thiệt hại trong mùa mưa bão luôn là vấn đề quan trọng. Hằng năm, khi bước vào mùa mưa bão, tỉnh thường tổ chức kiểm tra, nắm bắt tình hình bảo đảm an toàn vượt lũ các công trình thủy lợi.

Theo Chi cục Thủy lợi tỉnh, hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 80 hồ đập thủy lợi, trong đó có 71 hồ đập Ban Quản lý khai thác các công trình thủy lợi tỉnh quản lý, còn lại UBND huyện Đăk Hà quản lý 7 hồ và huyện Ngọc Hồi quản lý 2 hồ.

Trong các hồ đập, lớn nhất là hồ Đăk Uy (Đăk Hà) có dung tích 29,7 triệu m³ nước; các hồ Đăk Yên (thành phố Kon Tum), Đăk Loh (Đăk Hà), Đăk Rơn Ga (Đăk Tô) có dung tích từ 3-10 triệu m³; các hồ còn lại có dung tích dưới 3 triệu m³ nước.

Ngành chức năng kiểm tra hồ thủy lợi Đăk Prông, xã Sa Bình, huyện Sa Thầy. Ảnh: Đ.N

Thực hiện công tác quản lý nhà nước và sự chỉ đạo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh, hàng năm khi bước vào mùa mưa bão, Chi cục Thủy lợi tỉnh phối hợp với Ban Quản lý khai thác các công trình thủy lợi tỉnh, UBND các huyện, thành phố tổ chức kiểm tra các công trình thủy lợi.

Theo kết quả đánh giá, phần lớn các đập hồ chứa thủy lợi được nâng cấp, sửa chữa và xây dựng mới trên địa bàn tỉnh đáp ứng được năng lực chống lũ theo quy chuẩn hiện hành, nhưng vẫn còn một số hồ chứa nhỏ được xây dựng trước đây chưa đáp ứng năng lực chống lũ.

Về các đập đất, không có tình trạng nứt lớn ở đập, chỉ có một số đập nhỏ có vết nứt cũ. Về biến dạng mái đập, có xảy ra ở một số đập nhưng chủ yếu là xói lở mái hạ lưu do nước mưa. Bên cạnh đó, một số đập bị biến dạng phần lát đá khan mái thượng lưu; vật liệu đắp đập là đất nên có thấm qua nền và thân đập ở mức độ nhẹ.

Qua quan sát thực tế, hiện tại các đập đang hoạt động bình thường, riêng hồ Đăk Trang bị thấm mạnh qua vai tả đập. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng với các đơn vị có liên quan kiểm tra và có phương án trình UBND tỉnh xem xét cho chủ trương để sửa chữa, khắc phục hồ Đăk Trang.

Về tràn xả lũ, trong tổng số các hồ chứa nhỏ, có 10 hồ chứa tràn xả lũ có cánh cửa điều tiết là hồ Ia Bang Thượng, Đăk Sa Men, Đăk Hờ Niêng, Tân Điền, Đăk Sờ Rệt, Đăk Rơ Wa, Cà Tiên, Đăk Hờ Nia, Đăk Trít, C19. Số hồ còn lại là tràn tự do. Tình trạng lún có vết nứt nhỏ có xảy ra ở một số hồ.

Cụ thể: Ở tràn xả lũ đập Bà Tri, các trụ pin ngưỡng tràn và phần hạ lưu bị treo, xói lở nhiều có nguy cơ sụp đổ khi gặp mưa lũ lớn. Hồ Chà Mòn, tường bên, bản đáy thân tràn bằng đá xây bị bong tróc, xói lở nhiều chỗ. Hồ Đội 5, xã Hơ Moong (huyện Sa Thầy) xói lở nặng phần tràn bằng đất và mái hạ lưu; trong khi chờ nguồn vốn sửa chữa, đơn vị quản lý đã xử lý tạm bằng nguồn vốn sửa chữa thường xuyên để hạn chế các hư hỏng phát sinh thêm. Công trình hồ chứa nước Đăk Prông (huyện Đăk Hà) đang triển khai nâng cấp, tăng năng lực tháo lũ của tràn theo quy chuẩn hiện hành.

Về cống lấy nước các công trình thủy lợi nhỏ, tình trạng lún và hư hỏng nặng hầu như không có. Một số hồ chứa có hư hỏng nhẹ ở phần thân cống, dàn van đóng mở và hệ thống đóng mở rò rỉ gây mất nước. Các hư hỏng này được đơn vị quản lý thường xuyên kiểm tra, duy tu, bảo dưỡng và sửa chữa bằng nguồn vốn sự nghiệp thủy lợi hàng năm.

Ở các hồ chứa lớn có dụng tích trên 3 triệu m³ nước, phần lớn hoạt động bình thường. Tuy nhiên, hồ chứa Đăk Loh, Đăk Yên có một số hư hỏng nhỏ ở các hạng mục như xói lở nhẹ sau phần gia cố hạ lưu bể tiêu năng tràn xả lũ, mái kết cấu bằng đá xây bị nứt gãy một số vị trí nhưng mức độ ảnh hưởng nhỏ. Tuy vậy, các công trình trên vẫn đáp ứng được năng lực chống lũ theo quy chuẩn hiện hành.

Theo Chi cục Thủy lợi tỉnh, trước yêu cầu đặt ra trong công tác quản lý, Ban quản lý Khai thác các công trình thủy lợi tỉnh đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh xem xét cho chủ trương và hỗ trợ kinh phí để đơn vị hoàn thiện hệ thống quan trắc khí tượng thủy văn cho các hồ có dung tích toàn bộ hơn 3 triệu m³ (trừ hồ Đăk Ui đã có quan trắc) nhằm phục vụ công tác quản lý vận hành công trình thuận tiện, góp phần bảo đảm cho công trình an toàn vượt lũ.

Đào Nguyên