Dịch vụ nấu ăn lưu động: ​Tiện nhưng mà... lo

Thuận tiện và tiết kiệm

Mấy ngày nghỉ vừa qua, trong câu chuyện lúc “trà dư, tửu hậu”, mấy cô, mấy bác ở khu phố nhà tôi lại rộn ràng bàn tính chuyện sắp tới sẽ tổ chức tất niên xóm ra sao và chủ đề được quan tâm nhiều nhất chính là việc nấu ăn như thế nào. Có ý kiến cho rằng, tập trung nấu ăn cho có không khí, vừa làm vừa chuyện trò vừa vui vừa có cơ hội để hiểu nhau hơn, nhưng phần đông ý kiến thì lại đồng tình ủng hộ thuê dịch vụ nấu ăn lưu động cho đỡ vất vả, phiền phức.

“Giờ đến đám tiệc gia đình người ta còn thuê nấu ăn cho khoẻ nói gì đến tiệc tùng của tập thể. Dịch vụ nấu ăn lưu động sẽ phục vụ từ A đến Z, không ai phải tất bật chuẩn bị bát đĩa, xoong nồi, đi chợ, nấu nướng, dọn dẹp mà chi phí thì cũng rất phải chăng nên cứ thuê cho tiện” – bác Nghiêm, một vị cao niên trong xóm phát biểu.  

Để tổ chức các buổi liên hoan đa số người dân thường lựa chọn dịch vụ nấu ăn lưu động cho thuận tiện. Ảnh: T.H

Thế mới biết, nấu ăn lưu động được xem là dịch vụ đang rất ăn khách trong thời buổi này. Từ tiệc tân gia, chúc thọ, đến cưới hỏi, thôi nôi, đám giỗ..., bây giờ phần đông người dân đều chọn giải pháp thuê nấu ăn bởi sự thuận tiện, nhanh gọn của loại hình dịch vụ này. Đặc biệt vào các tháng cuối năm, dịch vụ nấu ăn lưu động càng nở rộ từ thành thị đến nông thôn nhằm đáp ứng nhu cầu tổ chức tiệc tùng tăng cao của người dân.

Không thể phủ nhận rằng, tính ưu việt của dịch vụ nấu ăn lưu động là tiện lợi, gọn gàng, tiết kiệm hơn so với việc đặt cỗ, tiệc tại các nhà hàng, khách sạn, đồng thời giảm tải những mệt mỏi cho các thành viên trong gia đình vào ngày đại sự.

Giá cả của loại dịch vụ này cũng khá cạnh tranh, tuỳ theo túi tiền của chủ nhân mà có thể lựa chọn món ăn và rất dễ dàng đặt tiệc. Chỉ cần một cuộc điện thoại, khách hàng sẽ được tư vấn, phục vụ tận tình mà không cần phải vất vả chuẩn bị các công đoạn dọn dẹp, bếp núc, mượn người như trước. Cơ sở nào nấu ngon, phục vụ tốt, giá cả phù hợp sẽ thu hút nhiều khách hơn.

Theo như tiếp thị của một số cơ sở, khách hàng có thể lựa nấu tại chỗ  với điều kiện địa điểm nấu ăn thuận lợi thì người nấu sẽ mang thực phẩm sơ chế tới rồi nấu nướng hoặc các cơ sở sẽ nấu xong xuôi rồi mang tới nơi và chỉ việc dọn thức ăn ra bàn.

Và, trên thực tế, hình thức được phần đông người dân lựa chọn là các cơ sở chế biến thức ăn xong rồi mang đến dọn ra bàn ăn; sau khi kết thúc bữa tiệc, có người thu dọn sạch sẽ.

Chính vì sự tiện lợi nên nhu cầu đặt nấu ăn phục vụ tại nhà ngày càng phát triển, các cơ sở dịch vụ nấu ăn cũng theo đó mà mọc lên ngày càng nhiều. Với ưu điểm chi phí đầu tư ban đầu không nhiều, chỉ cần sắm sửa các dụng cụ nấu ăn, không cần mặt bằng kinh doanh, không cần đội ngũ đầu bếp chuyên nghiệp mà lợi nhuận mang lại thì khá hấp dẫn.

Theo số liệu thống kê của Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh, toàn tỉnh hiện có 34 cơ sở nấu ăn lưu động. Trong đó, chỉ có một số cơ sở có giấy phép đăng ký kinh doanh, còn đa phần là các gia đình tự đứng ra nhận nấu ăn.

Tuy nhiên, đây cũng chỉ là những con số thống kê được, còn trên thực tế, có rất nhiều cơ sở, nhóm nấu ăn thành lập theo mùa, theo đợt khi nhu cầu của người dân gia tăng nên các cơ quan chức năng không nắm bắt được.

Nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm

Mặc dù khá tiện lợi, thế nhưng, dịch vụ nấu ăn lưu động này lại tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ, mà nổi trội là vấn đề mất an toàn vệ sinh thực phẩm.

Trong vai người có nhu cầu tìm dịch vụ nấu ăn lưu động để đặt tiệc, chúng tôi tìm đến cơ sở nấu ăn của chị H.D. Sau khi thoả thuận về mức giá, thực đơn, giờ giấc...; chúng tôi đề nghị chị cho xem giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm và chứng nhận tập huấn kiến thức về vệ sinh an toàn thực phẩm của người nấu ăn.

Chị H.D tỏ ra khá ngạc nhiên và không hề giấu giếm, chị chia sẻ: Bao nhiêu năm đi nấu ăn đám tiệc, chưa thấy có ai hỏi tôi giấy tờ gì hết, điều mọi người quan tâm là giá cả hợp lý, chất lượng món ăn ngon, phục vụ chu đáo là được.

Theo tìm hiểu của phóng viên, hầu như cả người kinh doanh lẫn người có nhu cầu muốn thuê nấu ăn đám tiệc, dù tiệc lớn hay nhỏ cũng chỉ quan tâm đến giá cả, chất lượng món ăn chứ gần như bỏ qua khâu quan trọng nhất là vấn đề đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Hai bên thường chỉ thỏa thuận miệng về việc lên thực đơn, số mâm, số món, giá tiền, chứ không hề có hợp đồng cam kết về trách nhiệm phải bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm.

Ông Hoàng Chí Trung – Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh cho biết:  Nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm từ các loại hình nấu ăn lưu động này là rất cao bởi việc giám sát từ nguồn gốc thực phẩm đến quá trình chế biến, vận chuyển thức ăn gần như đều đang bị bỏ ngỏ. Trong khi đó, các bữa tiệc cưới, hỏi, lễ hội… có đến hàng trăm người tham dự, do đó nguy cơ xảy ra ngộ độc tập thể là rất lớn.

Nguyên nhân dẫn đến nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm từ các dịch vụ chế biến thực phẩm lưu động thường do địa điểm, khu vực chế biến thức ăn chật hẹp, không đảm bảo vệ sinh; dụng cụ bảo quản, chuyên chở thực phẩm không đủ tiêu chuẩn, không có dụng cụ chứa đựng, xe vận chuyển thực phẩm chuyên dụng.

Đa số các cơ sở thường chế biến các suất ăn sẵn sau đó mới vận chuyển đến địa điểm phục vụ. Việc chế biến một nơi phục vụ một nơi và quá trình vận chuyển dài đã dẫn đến hậu quả làm thức ăn bị ô nhiễm, có thể bị hư hỏng. Ngay cả các cơ sở nấu ăn có đưa thực phẩm sống đến tận nơi đặt tiệc để chế biến thì cũng không đảm bảo, vì không ai dám chắc nguồn thực phẩm có đảm bảo chất lượng hay không, nhất là khi các cơ sở phải cạnh tranh nhau về giá cả; các địa điểm nấu ăn cũng không đúng quy trình bếp một chiều, dụng cụ chế biến được sử dụng tuỳ tiện, nguồn nước cũng không được kiểm nghiệm... 

Hiện nay, hầu hết người trực tiếp chế biến, phục vụ ở loại hình này đều không phải là những người chuyên nghiệp, mà chủ yếu là người hợp đồng thời vụ nên không được khám sức khoẻ định kỳ, không được tập huấn kiến thức an toàn vệ sinh thực phẩm.

Ngoài ra, vẫn còn tình trạng sử dụng phụ gia thực phẩm không đảm bảo theo quy định; đó là chưa kể hầu hết dịch vụ nấu ăn lưu động lẫn người thuê nấu không bao giờ lưu ý đến việc lưu mẫu thức ăn phòng khi sự cố đáng tiếc xảy ra. Do đó, khi xảy ra sự cố rất khó có cơ sở để xác định nguyên nhân, truy cứu trách nhiệm. 

Cũng theo ông Hoàng Chí Trung, rất khó để quản lý loại hình dịch vụ nấu ăn lưu động này bởi tính di động của các cơ sở. Có khi, cơ sở từ thành phố Kon Tum nhận nấu ăn ở các huyện, thậm chí có cơ sở tận Gia Lai lên Kon Tum nấu ăn, phục vụ xong bữa tiệc là họ đi nên không biết đường nào mà quản.

Giải pháp duy nhất mà Chi cục áp dụng nhằm tăng cường quản lý loại hình này là giao cho các Trung tâm An toàn vệ sinh thực phẩm các huyện phối hợp với các xã, phường nắm tình hình rồi tổ chức kiểm tra ngay khi tổ chức tiệc. Tuy nhiên, cách này cũng chỉ như muối bỏ biển bởi thực tế các địa phương cũng không thể nắm bắt hết được, chưa kể, các nơi, cán bộ còn nể nang, ít quan tâm đến điều này.

Vẫn biết, có cầu thì ắt có cung, dịch vụ nấu ăn lưu động sinh ra bởi nó xuất phát từ chính nhu cầu của người dân và nó mang lại nhiều tiện ích. Song điều cốt yếu là cả người kinh doanh và người có nhu cầu thuê nấu ăn cần chú trọng hơn đến vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm, để mỗi bữa tiệc mang lại niềm vui trọn vẹn, nhất là trong dịp năm hết, tết đến.

Thuỳ Hương