Phát triển cà phê theo hướng bền vững

Với mục tiêu hướng đến phát triển vùng nguyên liệu quy mô lớn, tạo tiền đề cho phát triển nông nghiệp ứng dụng cao, công nghiệp chế biến, tỉnh đã ban hành các chính sách hỗ trợ sản phẩm chủ lực cà phê như: phát triển cà phê xứ lạnh tại các huyện Đăk Glei, Tu Mơ Rông, Kon Plông; thành lập vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại huyện Đăk Hà để phát triển cà phê vối; tái canh cây trồng cà phê già cỗi, kém hiệu quả sang trồng giống cà phê cao sản có tính ưu việt hơn…

Để hỗ trợ cho sản phẩm chủ lực cà phê và các sản phẩm chế biến từ cà phê phát triển, các ngành, địa phương đã phối hợp xây dựng chỉ dẫn địa lý “Đăk Hà cà phê huyện Đăk Hà”; xây dựng, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận “Cà phê xứ lạnh Kon Tum”; mở các lớp tập huấn chuyển giao các mô hình trồng trọt, xây dựng các mô hình trình diễn, ứng dụng giống cây trồng đi đôi biện pháp thâm canh tăng năng suất (giống cà phê chè TN2, F5TN1 có năng suất tăng từ 1,5-2 tấn/ha cà phê nhân so với cà phê catimor)…

Với những chính sách, giải pháp đúng đắn, cụ thể, kịp thời, sản phẩm chủ lực cà phê của tỉnh ta đã phát triển đúng định hướng, tăng nhanh về diện tích và sản lượng, chất lượng sản phẩm cũng ngày càng được nâng cao. Diện tích, sản lượng cà phê tăng mạnh qua từng năm, vượt 40% diện tích (25.211/18.000ha) và 30,4% sản lượng (52.172/40.000 tấn).

Người dân Tu Mơ Rông phát triển cà phê. Ảnh: PN

Trên địa bàn tỉnh đã hình thành vùng sản xuất chuyên canh cà phê Robusta ở huyện Đăk Hà chiếm khoảng 45% diện tích cà phê và chiếm 54% diện tích cà phê Robusta của cả tỉnh; vùng chuyên canh cà phê Arabica tại các xã vùng Đông Trường Sơn (các huyện Đăk Glei, Tu Mơ Rông, Kon Plông) với diện tích khoảng 4.034 ha; đồng thời mở rộng diện tích trồng mới cây cà phê chè thông qua Đề án phát triển cây cà phê xứ lạnh (tại các huyện Đăk Glei, Tu Mơ Rông, Kon Plông) là 1.453 ha với sự tham gia của 5.939 hộ dân.

Nói về phát triển cà phê xứ lạnh, ông Vương Văn Mười- Phó Chủ tịch UBND huyện Tu Mơ Rông cho biết, đến nay trên địa bàn huyện Tu Mơ Rông đã phát triển được khoảng 1.800 ha, chủ yếu diện tích cà phê xứ lạnh. Cây phát triển tốt, phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu và trình độ canh tác. Bà con xem đây là cây thoát nghèo vì mang lại năng suất cao hơn rất nhiều so việc trồng mì và các loại cây khác trước đây.

Trên địa bàn tỉnh đã hình thành 6 hợp tác xã và 2 công ty tham gia phát triển sản xuất cà phê vối, trong đó có một số đơn vị đã xây dựng quy trình sản xuất cà phê vối được cấp giấy chứng nhận tiêu chuẩn UTZ (cà phê sạch), 4C (Bộ quy tắc chung cho Cộng đồng Cà phê). Như ở Hợp tác xã Thương mại và Dịch vụ Sáu Nhung đã xây dựng được quy trình sản xuất, chế biến cà phê hạt rang, cà phê bột, tinh cà phê và các sản phẩm từ tinh cà phê đạt tiêu chuẩn Việt Nam về an toàn vệ sinh thực phẩm. Theo ông Nguyễn Tri Sáu- Giám đốc Hợp tác xã, việc hoàn thành chuỗi giá trị sản xuất gắn với tiêu thụ theo chương trình sản xuất cà phê có chứng nhận là cơ sở để cây cà phê và các sản phẩm chế biến từ cà phê phát triển bền vững, đưa thương hiệu cà phê Kon Tum vươn xa.

Cùng với phát triển diện tích, năng suất, sản lượng, tỉnh ta đã chú trọng đầu tư chế biến các sản phẩm từ cà phê. Chế biến cà phê nhân có bước phát triển mạnh với sự tham gia từ nhiều loại hình kinh tế; phương thức chế biến vẫn theo truyền thống, mới có 2 doanh nghiệp đang đầu tư công nghệ chế biến ướt (1 cơ sở ở Đăk Glei công suất 200 tấn/năm; 1 cơ sở Đăk Hà công suất 30-40 tấn/năm). Năng lực chế biến sâu sản phẩm cà phê (cà phê bột, cà phê hòa tan, cà phê túi lọc) có bước phát triển mạnh, có 40 cơ sở với tổng công suất chế biến khoảng trên 150 tấn bột/năm, từng bước thâm nhập và được đón nhận tại các thị trường lớn như: Singapore, Bỉ, Thụy Sĩ, Tây Ban Nha, Mehico... Năm 2019, sản lượng cà phê nhân được chế biến đạt 10.912 tấn, cà phê bột đạt trên 120 tấn và cà phê hòa tan đạt khoảng 5 tấn; xuất khẩu cà phê nhân năm 2020 đạt 1.750 tấn.

Những kết quả đạt được trong việc xây dựng sản phẩm chủ lực cà phê và các sản phẩm chế biến từ cà phê  thời gian qua đã phát triển cây cà phê và các sản phẩm từ cây cà phê theo hướng bền vững, góp phần từng bước vào chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp, tạo công ăn việc làm, nâng cao cao thu nhập, góp phần quan trọng vào kết quả xóa đói giảm nghèo, tăng trưởng kinh tế.   

Phúc Nguyên