Khan hiếm nguồn cung, cát xây dựng tăng giá

Sao nhiều ngày ngóng chờ cát không có, anh P, chủ một căn nhà đang xây dựng dang dở ở phường Trường Chinh (thành phố Kon Tum) mừng rơn khi mối quen chở cát bấy lâu nay chở cho xe cát tô. Chưa kịp mừng, kiểm tra thấy cát đen, to hơn những lần lấy cát tô trước, anh P liền tỏ ý chê, cho rằng cát thế này thợ khó tô cho nhà anh được mịn, đẹp.

Nhưng, anh Thái - người chuyên chở cát nói rằng: Có chê cũng chịu, không thể nào khác được, sợ ít hôm nữa có chê cũng không mua được. Tôi nói vậy chẳng phải là “chảnh” đâu. Thực là tôi đã đến khắp các bãi cát vốn là “mối ruột” ở thành phố Kon Tum nhưng đều vắng bóng. Tôi lên tận huyện nhưng họa hoằn lắm mới mua được một xe. Ngành chức năng kiểm tra gắt gao nên các bãi cát khai thác lậu đều ngừng hoạt động cả. Số cát này tôi chở là ở trên huyện, họ khai thác lên bãi đã lâu và nay cũng đã dừng khai thác rồi.

Trong khoảng cuối tháng 6, giá cát tiếp tục tăng lên, giá cát tô lên 220 nghìn đồng/m3 - giá bán tại bãi, còn giá chở về tận công trình là 250 nghìn đồng/m3. Ảnh: P.N

Anh Ngân - chủ thầu nhà anh P bảo rằng, kiểu làm chờ cát như năm nay khiến anh khó sắp xếp công việc, chậm tiến độ theo ký kết hợp đồng với các chủ nhà. Ngoài nhà anh P, anh còn nhận thầu thêm 4 nhà khác, nhà thì cần cát xây, nhà thì cần cát tô nhưng nhà nào cũng khó lấy được cát, khiến có lúc thợ anh lâm vào cảnh “ngồi chơi xơi nước”. Biết khó, anh đã báo với chủ nhà, với mối chở cát trước cả tuần nhưng rồi khi làm cũng rơi vào cảnh thiếu.

“Mấy năm trước, ngày mai cần có cát tô, cát xây thì chiều nay tôi gọi điện là chiều tối xe chở về tập kết đầy đủ. Năm nay, cát xây, cát tô khó khăn thế này, mấy nhà tôi nhận mới khởi công lo lắng lắm” - anh Ngân nói.

Không chỉ khan hiếm, giá cát còn tăng cao. Nếu như từ tháng 4 trở về trước, giá chở về tận chân công trình với cát xây là 130 nghìn đồng/m³, cát tô 180 nghìn đồng/m³ thì từ tháng 5 trở lại đây, giá tăng chóng mặt. Khoảng trong thời gian tháng 5 đến đầu tháng 6, giá cát xây tăng thêm 10 nghìn đồng/m³ và giá cát tô tăng thêm 20 nghìn đồng/m³. Trong khoảng cuối tháng 6, giá cát tiếp tục tăng lên, giá cát tô lên 220 nghìn đồng/m³ - giá bán tại bãi, còn giá chở về tận công trình là 250 nghìn đồng/m³.

“Giá cát ở thành phố Kon Tum xúc tại bãi hiện tại là 200 nghìn đồng/m³ cát xây, 300 nghìn đồng/m³ cát tô, chưa tính đến chân công trình. Giá cát ở mức cao là vậy nhưng nào phải dễ mua. Tôi phải chạy tới chạy lui đủ nơi, nhiều lần, thân quen lắm mới chở được chuyến. Chưa khi nào dân chuyên chở cát cho công trình như tụi tôi khổ như năm nay, có tiền mà hỏi khắp cũng không lấy cát được, các chủ công trình thì chê ỏng eo cát xấu, cát đen, cát to…” - anh Thái nói.

Cát khan hiếm, giá tăng cao, những công trình chuẩn bị khởi công sẽ phải đội thêm một khoản chi phí không nhỏ. Chưa nói đến các công trình tư nhân, các công trình nhà nước, đặc biệt là các công trình giao thông cần khối lượng cát nhiều nên khi cát khan hiếm và mức giá cao như hiện tại cũng phần nào ảnh hưởng đến tiến độ thi công.

Nhưng có lẽ, khổ nhất vẫn là các công trình nhận thi công theo hình thức “chìa khóa trao tay”.  Anh Dũng - kiến trúc sư chuyên thiết kế và nhận thi công các công trình theo hình thức này bảo rằng, khan hiếm cát và giá cát tăng khiến một số công trình bị chậm tiến độ.

Anh Dũng cho biết: Khi tụi em nhận thi công theo hình thức chìa khóa trao tay đều ký kết hợp đồng gồm các điều khoản với chủ nhà rất rõ ràng, tổng kinh phí, vật liệu, nội thất… chi tiết từ mức giá cho đến hãng sản xuất. Nên dù chi phí cát chỉ chiếm phần ít trong tổng chi phí xây dựng nhưng với mức giá cát tăng ngoài dự kiến như hiện nay cũng khiến chúng em khó mà có lời. Vì khi lập hồ sơ thầu, chúng em chỉ tính biên độ tăng – giảm giá vật liệu 5% trên cơ sở giá đã công bố, thế mà giờ đây giá cát đã tăng lên đến 40-50% rồi. Tụi em đang tính lùi tiến độ một thời gian xem thử giá cát có giảm không rồi tính tiếp.

 Chờ giá cát giảm và chờ nguồn cung dồi dào trở lại có lẽ là tâm lý không của riêng anh Dũng. Nhưng, theo những người làm trong ngành xây dựng và chủ các bãi cát, những người chuyên chở cát thì giá cát sẽ khó mà hạ nhiệt trong thời gian tới. Vì ngoài các lý do các cấp, các ngành trên địa bàn tỉnh siết chặt công tác quản lý, khai thác cát, thì theo Thông tư số 44/2017/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định về khung giá tính thuế tài nguyên đối với nhóm, loại tài nguyên có tính chất lý, hóa giống nhau, từ ngày 1/7/2017, giá tính thuế tài nguyên cát vàng dùng trong xây dựng mức tối thiểu là 245.000 đồng/m³ và giá tối đa 350.000 đồng/m³.

Nguyên Phúc