Ngược đèo mưu sinh

Đến hẹn lại lên, vào mùa thu hoạch cà phê, hàng trăm người lao động nghèo từ nhiều tỉnh, thành trong cả nước lại kéo nhau về Kon Tum để hái cà phê thuê. Mặc dù đã gần 11 giờ trưa nhưng bầu trời ở Măng Đen (huyện Kon Plông) vẫn xám màu chì. Nhịp sống ở đây dường như rất chậm. Bất chấp cái lạnh thấu da thịt, từng đoàn người từ các huyện Ba Tơ, Sơn Hà, Sơn Tây… của tỉnh Quảng Ngãi đèo nhau trên chiếc xe gắn máy nối đuôi nhau vượt đèo Vi Ô Lăk lên Kon Tum để đi hái cà phê thuê.

Năm nay, người trồng cà phê ai nấy cũng đều phấn khởi hơn năm trước bởi cà phê được mùa, giá cũng khá hơn năm trước. Chính vì thế, người trồng cà phê ở thành phố Kon Tum và các huyện Đăk Hà, Đăk Tô, Ngọc Hồi, Sa Thầy… cần hàng trăm người hái cà phê. Các con đường dẫn vào những vườn cà phê ở các địa phương vào những ngày này, lúc nào cũng đông người vào ra.

Hàng trăm người vượt đèo Vi Ô Lăk tiến về Kon Tum để hái cà phê thuê. Ảnh: B.C

Mùa cà phê chín năm nay, chị Nguyễn Thị Sương ở thôn Tân Sang, xã Hơ Moong (huyện Sa Thầy) lại bận rộn với công việc hái cà phê. Để tìm được người hái cà phê thuê, chị đã trả 1 triệu đồng/tấn, cao hơn những chỗ khác 100 ngàn đồng/tấn.

Chúng tôi theo chân chị Sương đến một khu vườn trên triền đồi gần với mép nước lòng hồ thủy điện Plei Krông, cà phê đang chín rộ, từng chuỗi hạt no tròn, bóng đỏ. Phía bên trong rẫy cà phê, tiếng người gọi nhau, tiếng chuyện trò ríu rít, râm ran hòa với tiếng rào rào tuốt quả rơi lộp độp trên các tấm bạt trải dưới gốc cây.

Vừa tuốt hạt, chị Sương vừa cho biết, năm ngoái, khi mùa cà phê chín rộ nhưng tìm công hái cà phê thuê không ra. Bởi thời điểm đó dịch Covid-19 đang bùng phát mạnh nên việc đi lại giữa các tỉnh rất hạn chế và gặp nhiều khó khăn. Gia đình tôi cần thuê khoảng 70 công hái cà phê, rất may năm nay tình hình dịch Covid-19 đã được khống chế nên việc tìm công hái cà phê không khan hiếm như năm trước. Một ngày, mỗi người hái cà phê thuê bình quân đạt khoảng từ 2,5 đến 5 tạ tùy theo kinh nghiệm người hái và tùy theo vườn trái ra nhiều hay ít. Yêu cầu hái cà phê không chỉ nhanh và sạch quả trên cành, tránh rơi vãi, mà còn hạn chế tối đa việc tuốt nhiều lá xanh hoặc làm gãy cành để cây cà phê không bị kiệt sức ở mùa sau. Năm nay, giá cà phê tươi có cao hơn năm ngoái, tuy nhiên tiền đầu tư phân bón và tiền công hái cũng có tăng hơn nên lợi nhuận của người trồng cũng không tăng là bao.

Cà phê được giá hơn năm ngoái nên người trồng vui hơn. Ảnh: B.C

Vừa kéo xong tấm bạt trải dưới gốc cây cà phê, thấy chúng tôi đến, anh Phạm Văn Sâu vẫn không ngừng tay hái quả cho biết: Vợ chồng chúng tôi ở xã Ba Xa, huyện Ba Tơ (tỉnh Quảng Ngãi) lên đây hái cà phê thuê đã được gần 1 tuần nay. Thời gian này, ở quê chúng tôi không có việc làm nên không có thu nhập. Cũng như nhiều năm trước đây, vợ chồng chúng tôi cũng như hàng chục gia đình khác trong thôn Nước Chạch đành phải gửi con nhỏ cho ông bà trông coi giúp để dẫn nhau lên Kon Tum hái cà phê thuê với mong muốn dành dụm được ít tiền để trang trải cuộc sống. Công việc hái cà phê không khó nhưng để đạt được năng suất lao động cao cũng không phải dễ. Người hái cà phê phải thực hiện lần lượt từng cành, từng luống. Đồng thời, các tay hái phải thật khéo léo nếu không cành sẽ gãy, hư hỏng ảnh hưởng đến năng suất năm sau. Mỗi ngày 2 vợ chồng tuốt cà phê bình quân từ 5 đến 7 tạ, mặc dù đã đeo bao tay nhưng vẫn bị rát là chuyện bình thường.

Mỗi nhóm hái cà phê thuê khoảng từ 4 đến hơn 10 người tùy theo diện tích nhiều hay ít. Số cà phê hái xuống sẽ rơi vào tấm bạt căng sẵn dưới đất, sau đó họ cùng nhau kéo ra khoảng trống rộng và đổ vào bao lớn để cân. Sau khi cân xong họ vác chất lên xe tải với giá 20 ngàn đồng/tấn để mang đi phơi.

Mỗi nhóm hái cà phê thuê khoảng từ 4 đến hơn 10 người tùy theo diện tích. Ảnh: BC

Cùng nhóm hái cà phê thuê, cũng là người cùng thôn với anh Sâu, chị Phạm Thị Thiếp cho biết: Mấy năm nay tình hình dịch bệnh, thiên tai thường xuyên xảy ra nên mùa màng, công việc ở quê gặp nhiều khó khăn. Sau cơn bão số 5, tôi gửi 2 đứa con nhỏ cho ông bà ngoại nuôi để lên Kon Tum xin đi hái cà phê thuê với mong muốn dành dụm được ít tiền để lo cho gia đình. Do hái cà phê theo hình thức nhận khoán tính tiền theo tấn nên mới 4 giờ sáng là chúng tôi dậy nấu cơm nước và đi hái rồi. Chúng tôi nấu nướng, ăn uống, ngủ nghỉ tại đám cà phê luôn nên điều kiện sinh hoạt cũng rất vất vả…

Những hạt cà phê chín đỏ theo đôi tay thoăn thoắt lần lượt đua nhau rơi xuống đất. Thu nhập trung bình của người hái cà phê thuê dao động từ 250 ngàn đồng đến 500 ngàn đồng/ngày. Họ cứ miệt mài dậy sớm thức khuya để làm thuê. Số tiền ấy họ để dành lo cho các con có thêm sách vở, áo ấm đến trường hoặc lợp lại mái nhà đang tan hoang sau những cơn bão dữ…

Bảo Châu