Vương vấn hương dủ dẻ

Đã mấy chục năm xa quê, nhưng tôi vẫn còn vương vấn mãi mùi hương hoa dủ dẻ của một thời còn là trẻ chăn trâu. 

Dủ dẻ là loại cây bụi, cao khoảng 0,5-2 mét, thường mọc tự nhiên ở các đồi hoang, bờ vườn hay dọc đường làng, ra hoa vào mùa Xuân. Hoa màu vàng, cánh dày, thường lấp ló trong chùm lá. Còn quả dủ dẻ khi còn non có màu xanh nhạt, khi chín có màu vàng ươm và thường chín nhiều vào mùa hè. Quả dủ dẻ chín ngọt thanh, bọn trẻ con chúng tôi rất thích hái ăn.

Lại nói, tuy dủ dẻ là cây dại, mọc tự nhiên, nhưng hoa dủ dẻ có hương thơm quyến rũ kỳ lạ. Xa quê, nhiều lúc nhớ quê, tôi lại nhớ hương hoa dủ dẻ đến nao lòng. Hồi còn là trẻ chăn trâu, chúng tôi thường hái hoa dủ dẻ để thưởng thức và tặng cho bạn bè đồng lứa cùng thưởng thức cho vui.

Cây dủ dẻ mọc tự nhiên trong vườn nhà ở quê. Ảnh: V.N

Hoa dủ dẻ lúc nào cũng tỏa hương thơm ngọt ngào, thanh khiết, dễ chịu, thoang thoảng như gần, như xa, nhưng hương thơm nhiều nhất, thích nhất là vào lúc chiều tối. Có lẽ ban ngày nắng nóng, gió nhiều, không khí khô, hoa ít thơm, nhưng khi chiều tối không khí ẩm lại, nhụy hoa đọng hơi nước, hơi sương nên hoa tỏa hương thơm nhiều hơn, ngọt ngào hơn và đáng yêu hơn. 

Chính vì vậy, đi chăn trâu, chăn bò trên các đồi hoang, chiều về bọn trẻ chúng tôi thường hái vài chùm hoa dủ dẻ bỏ vào túi hay cầm trên tay đưa sát mũi hít hà mùi hương cho thỏa thích.

Cho đến bây giờ khi đã có tuổi, nhưng tôi vẫn chưa thấy có loài hoa nào, hương thơm loài hoa nào mà mình thích, nhớ nhiều bằng hương hoa dủ dẻ. Có lẽ, tôi thuộc típ người hơi bảo thủ. Nhưng cũng không hẳn vậy. Bởi không ngào ngạt như hương hoa sữa, nồng nàn như hương hoa hồng, hoa dủ dẻ có hương thơm dịu nhẹ, quyến rũ, vương vấn lòng người. Cầm bông hoa dủ dẻ, bọn trẻ chúng tôi thường hít hà mãi biết không chán.

Thích nhất là chiều gần tối dắt trâu về đi dọc đường làng, nghe mùi hương hoa dủ dẻ từ bụi cây ven đường tỏa ra dìu dịu. Đưa mắt vào bụi cây dủ dẻ ven đường, thấy những chùm hoa vàng lấp ló là chúng tôi thường ngắt vài chùm hoa bỏ vào túi. Hoa theo bọn trẻ chúng tôi tỏa hương thơm phảng phất dọc đường làng. Khi ngủ treo áo trên vách nhà, hoa dủ dẻ trong túi áo tỏa hương thơm ra cả nhà. Tối ngủ say vẫn còn nằm mơ mùi hương dủ dẻ, rồi tự cười như nắc nẻ. Mẹ mỉm cười theo và mắng yêu: “Tổ cha mày!”.

Không chỉ hoa dủ dẻ có mùi thơm, nước lá dủ dẻ cũng có mùi thơm, hương vị gần giống nước lá chè già, dễ uống. Ở quê, các bà mẹ khi sinh con, ở cử thường lấy thân, lá dủ dẻ phơi khô, nấu nước để uống. Mới có câu "có gốc dủ dẻ - ngại gì không đẻ". Có ý kiến cho rằng, phụ nữ sau sinh uống nước lá dủ dẻ sẽ mang nhiều lợi ích như: Ổn định đường tiêu hóa, lợi sữa, kích thích ăn ngon miệng, bổ máu, an thần, giảm đau nhức.

Ở quê tôi, vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch (Tết Đoan ngọ), bà con trong làng thường hái lá (các loại lá, nhiều nhất là chặt cây, lá dủ dẻ và các lá cây có mùi thơm) về bằm nhỏ, phơi khô và nấu nước uống thay trà. Thứ cây lá hỗn hợp, trong đó nhiều nhất là lá dủ dẻ, bà con hay gọi là lá mùng 5. Thỉnh thoảng khi về quê, tôi vẫn thường được người thân cho lá mùng 5 đem về nấu nước uống. Thật vậy, uống nước lá mùng 5 có dủ dẻ, kích thích tiêu hóa, thường thấy ăn ngon miệng.   

Xa quê lâu ngày, vương vấn với hương hoa dủ dẻ, tôi thấy mình phải trả nghĩa, phải viết cái gì đó về hoa và cây dủ dẻ. Và nghĩ, hoa dủ dẻ có mùi thơm dễ chịu, quyến rũ, sao trên thị trường vẫn chưa thấy có loại nước hoa, dầu thơm được chiết xuất từ hương dủ dẻ như nhiều loài hoa, cây dược liệu khác.

Biết đâu việc trồng, chế biến, chiết xuất hương hoa dủ dẻ làm nước hoa như hoa hồng, hoa oải hương (lavender), hoa nhài, hoa cẩm chướng, hoa linh lan sẽ giúp cho con người có thêm cảm giác mới để thư giản tinh thần, làm cho cuộc sống đáng yêu hơn và có khi lại làm giàu cũng nên.  

Văn Nhiên