Nhiều sai phạm trong khai thác cát

Từ sai phạm được cho là nhỏ

Để ngăn chặn tình trạng khai thác cát trái phép, trong những năm qua, hàng chục điểm mỏ trên các sông suối trên địa bàn tỉnh đã được tổ chức đấu giá, cấp phép khai thác. Bên cạnh lợi ích từ sự minh bạch, thì tại nhiều điểm mỏ khai thác cát đã nảy sinh sai phạm gây bức xúc trong nhân dân.

Điểm mỏ khai thác cát trên sông Pô Kô, đoạn chảy qua làng Kà Nhảy, xã Đăk Nông, huyện Ngọc Hồi được UBND tỉnh cấp phép khai thác từ ngày 8/11/2018 cho Công ty TNHH MTV Lĩnh Vũ.

Một đoạn đường sát sông Pô Kô Công ty TNHH Một thành viên Lĩnh Vũ tự ý san ủi. Ảnh: KĐ

Theo phản ánh của người dân địa phương, từ khi chưa được cấp phép doanh nghiệp này đã ngang nhiên bơm hút cát, tự ý san ủi một con đường dài khoảng 100m dọc sông Pô Kô đi qua đất của gần 10 hộ dân đang sử dụng. Anh Lê Văn Kha phản đối việc này thì chủ mỏ cát kêu người tới hành hung, sự việc đến nay vẫn chưa được giải quyết thấu đáo.

“Đi làm về, tôi thấy ủi một con đường như vậy nên đã xuống dùng cọc rào lại phần đất của gia đình mình. Chủ mỏ cát đã đưa người xuống hành hung tôi. Trong lúc đấy, có hai cán bộ chứng kiến tôi bị hành hung nhưng tôi không tiện nêu tên ở đây. Tôi kiến nghị xuống xã, nhưng UBND xã như bao che, khi giải quyết theo hướng có lợi cho chủ mỏ”- anh Lê Văn Kha khẳng định.

Công ty TNHH Một thành viên Lĩnh Vũ tự ý lấp mương thoát nước đường Hồ Chí Minh để tiện cho xe chở cát qua lại. Ảnh: KĐ

Từ sai phạm không bị ngăn chặn, nay lại trúng đấu giá được cấp phép khai thác, Công ty TNHH MTV Lĩnh Vũ tiếp tục có những việc làm ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân, như: Không thực hiện đúng quy định khai thác cát về mặt thời gian; quá trình vận chuyển cát mùa khô thì gây bụi bẩn, mùa mưa khiến đường lầy lội. Thậm chí doanh nghiệp này còn ngang nhiên lấy đất đá lấp mương thoát nước của đường Hồ Chí Minh để tiện cho xe chở cát qua lại.

Anh Lê Văn Tường, nhà sát đường vận chuyển cát từ điểm mỏ khai thác của doanh nghiệp ra đường Hồ Chí Minh than thở: Toàn là xe lớn, xe 4 chân chạy rêm nứt nhà. Vợ, con tôi tối ngủ cũng sợ. Rồi khói bụi gây ô nhiễm môi trường, nhà mình cứ phải đóng cửa thường xuyên, không lúc nào dám mở cửa. Phía trước có đường Hồ Chí Minh, lúc trước qua mương thoát nước có đanh, bây giờ xe vào bơm cát tấm đanh bể đi. Họ chở đất, chở đá lấp lại, mùa mưa là nước không thể thoát theo mương được nên dâng lên tràn qua đường chảy vô nhà mình.

Trước kiến nghị, phản ánh của người dân làng Kà Nhảy, xã Đăk Nông về sự ngang ngược cũng như việc Công ty TNHH MTV Lĩnh Vũ có nhiều sai phạm trong quá trình vận chuyển cát, ông Trần Văn Nhứt- Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Ngọc Hồi cho biết, đơn vị đã cho kiểm tra nhưng nội dung thực ra “không có gì quan ngại lắm, khai thác, vận chuyển cát xe chạy đương nhiên phải có bụi” (?).

Đến sai phạm lớn cũng được cho là nhỏ

Điển hình là tại điểm mỏ khai thác cát, cuội, sạn, sỏi trên sông Đăk Psi, đoạn thuộc thôn 7, xã Đăk Pxi, huyện Đăk Hà. Theo Giấy phép khai thác khoáng sản số 898, ngày 15/9/2020 UBND tỉnh cấp, thì Công ty TNHH 87 chỉ được khai thác bằng phương pháp bơm hút.

Sai phạm của Công ty TNHH 87 rất rõ ràng song Chủ tịch UBND xã Đăk Pxi khẳng định chưa phát hiện. Ảnh: KĐ

Thế nhưng, doanh nghiệp này đã sử dụng phương tiện cơ giới tự ý đào đắp một con đường dài hàng trăm mét chia đôi sông Đăk Psi để đào hút cát, làm thay đổi dòng chảy. Điều lạ lùng là mặc dù điểm mỏ khai thác cát chỉ cách trụ sở UBND xã Đăk Pxi khoảng hơn 1km, song ông Trần Phước Tuấn- Chủ tịch UBND xã khẳng định chưa phát hiện sai phạm.

“Ở góc độ xã thì thường xuyên chỉ đạo anh em kiểm tra, theo dõi nhưng hiện tại chưa có phát hiện gì”- ông Trần Phước Tuấn nói.

Về phía Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Đăk Hà, ông Đinh Khánh Hoàng- Phó Trưởng phòng cho biết, tại điểm mỏ khai thác cát trên sông Đăk Psi, đoạn thuộc thôn 7, xã Đăk Pxi của Công ty TNHH 87, Phòng có phát hiện sai phạm nhưng có lẽ do quá “thông cảm” với doanh nghiệp nên chỉ dừng lại ở việc lập biên bản nhắc nhở.

“Ví dụ họ chỉ đăng ký bè, tàu, máy hút trong khi đó đôi khi cũng đưa máy đào xuống, chúng tôi cũng lập biên bản nhắc nhở nhiều lần. Còn có trường hợp làm đường để xe xuống làm việc dưới đó thì cũng đã nhắc nhở rồi; cũng yêu cầu UBND xã kiểm tra. Đến giờ cũng chưa xử lý vi phạm lần nào- ông Hoàng cho hay.

Trong khi đó, sau khi kiểm tra giấy phép khai thác và hình ảnh từ hiện trường, ông Võ Thanh Hải- Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường khẳng định ngay, những sai phạm xảy ra tại điểm mỏ thuộc thôn 7, xã Đăk Pxi của Công ty TNHH 87 là rất nghiêm trọng đến mức có thể phải xem xét thu hồi giấy phép khai thác.

“Trong quy định, doanh nghiệp không được đưa máy móc, tức là máy đào xuống dưới lòng sông để múc cát, mà chỉ được bơm hút lên ghe, từ ghe hút đưa lên bãi chứa. Làm đường trên lòng sông dẫn đường chảy là sai rồi, đây là vi phạm báo cáo đánh giá tác động môi trường và vi phạm trong khai thác khoáng sản. Sai hết”- ông Võ Thanh Hải khẳng định.

Theo Sở Tài nguyên và Môi trường, việc phân cấp quản lý khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh là rất rõ ràng, quy trình quản lý cũng rất chặt chẽ. Hằng tuần, tháng và quý, UBND các huyện, thành phố đều phải báo cáo với Sở về tình hình công tác quản lý của địa phương. Thế nhưng thực tế những gì đang diễn ra tại nhiều điểm mỏ khai thác cát trên địa bàn tỉnh cho thấy, việc quản lý quá trình khai thác, vốn đã được phân cấp cho cơ sở, nhiều nơi đang bị buông lỏng, thậm chí là có dấu hiệu cố tình bao che, dung túng cho hành vi sai phạm.     

Khoa Điềm